Sivri Uçlar

Sonuç mu, süreç mi? Biz tasarımcılar hem tasarlarken hem de yaşarken, süreci ve deneyimleri önemsiyoruz; manzaralı yolları, ufacık bir kaymayla oluşabilecek değişimleri ve bunun getirdiklerini, sivri uçları araştırıyoruz. Tasarım ortaya çıkarken kendi içimizde bir süreç yaşıyoruz, sonucu da beraberinde inceliyoruz tabii ama biliniz ki sonucun kullanıcı için bir süreç olması da olası.
 
Bu defa bunları düşündüren ve bir amaca ulaşmak için farklı yöntemleri önümüze açanlar Free University of Bolzano öğrencileri. Aynı anda 20 genç tasarımcının odaklandığı kalemtıraş konusuna, "kalemin ucunu sivriltme eylemi"ne farklı açılardan yaklaşılmış.
 
Her ne kadar mekanik kalemler, yeni mürekkepler, tükenmezler piyasaya çıksa da, kurşun kalem hala dokusu ve sadeliği ile hayatımızda yer alıyor. Uç kalınlığı kullandıkça değişen, aslında körelen bu kalemi taze açtığınızda bir yenilik hissi duyuyor ve çalışmaya daha da hazır oluyorsunuz. Kalemi açmak, bir şeylere başlamak, başlamaya teşvik aslında, arada da bir mola. Kimi bir an önce işe başlamak isterken, kimi de tadını çıkara çıkara bu hazırlık sürecini yaşıyor.
 
Kurşun kalem ortaya çıktığında bıçakla açılıyor. Kalemtıraşla ilgili patentlere bakıldığında, karşımıza ilk olarak 1828 yılında Fransız Matematikçi Bernard Lassimonne çıkıyor. 1847 yılında ise şu an en çok bilinen küçük kalemtıraş, bir başka Fransız Thierry des Estivaux tarafından ortaya çıkmış ve hala hayatımızda; çantamızda, çekmecemizde, çoğu zaman da aradığımızda kaybolan bir model. Bu nedenden olsa gerek, bundan sonraki yıllarda kalemtıraşı çöp haznesini de barındıran mekanik, sabitlenebilen bir kütle olarak masamızda buluyoruz. Elektrikli kalemtıraş ise 1917’de ofislerde görülmeye başlanmış. Çeşitli süslemelere girmez, ana hatlarıyla bakarsak, modeller arasında az farklılık görürüz, prensip aynıdır: Keskin bir bıçak kalemin etrafında ya da kalem bıçak etrafında dolanır. Amaç, içeride depolanmış, elde tutma kolaylığı sağlayan bir silindir- altıgen- kare kesitli ahşap içinde korunan kurşunun devamına ulaşmak.
 
Bu üniversite araştırma projesinde kimi tasarımcılar aksiyonu değerlendirmiş, kimi zımparayla son dakikaya kadar kalem boyundan tasarruf etmiş. Koleksiyonda yeni ve eski jestler karşımıza çıkıyor ve hepsi görülmeye değer, bunlardan bazıları:
 
1- Maria Girofletti, kalemin ahşap olmasına odaklanıp bu işleme özel bir masa üstü ‘marangoz’ tezgâhı tasarlamış.
2- Alberto Jovani Guiral ‘il libro vetrato’ isimli tasarımıyla yazdıkça kalemin ucunu sivriltmiş.
3- Luca Mantenuto ‘Finn İcky’ titiz olanlar için tam bir kalem bakım seti ortaya çıkarmış.
4- Jessica Rosa farklı kalınlıktaki zımparayı bir kolyeyle bütünleştirmiş.
5- Michela Franch’ın yüzükte bir kesik detayla ortaya çıkardığı ‘the sharpenering’ isimli kalem açacağı her an hazır durumda.
6- Caterina Nebl kalemin dönme hareketiyle açılmasını baştan yorumlamış.
7- Dönme kuvvetini kullanan bir diğer tasarım da Anna Vettori’nin ‘Two-ended Sharpener’ isimli çalışması. BU tasarımda iki kalem aynı anda zıt yönde döndürülerek açılıyor ve birbirine destek oluyor.

Konuk yazar: Meriç Kara