TARİHE DOKUNMAK

Rus mimar Ivan Nikolaev önderliğinde 1933 - 1935 yılları arasında inşa edilen Kayseri Sümerbank Bez Fabrikası, Cumhuriyet döneminin endüstrileşme ve modernleşme hareketinin en önemli sembollerinden biri. Ancak Rus Konstrüktivizmi'nin özgün örneklerinden sayılabilecek yapıları içeren bu kompleks, 1999 yılında kapanmasından Abdullah Gül Üniversitesi'ne tahsis edilmesine kadar geçen süre boyunca kent merkezine yakın bir yerde terk edilmiş bir alan olarak kaldı. 2012 yılında ise mevcut yapıların bir kısmının değerlendirilmesiyle AGÜ kampüsü olarak tekrar kullanıma açıldı. Gelin, kampüs içinde özgün endüstri yapıları olarak öne çıkan Elektrik ve Buhar Santrali binalarının Emre Arolat Architects tarafından Cumhurbaşkanlığı Müzesi ve Kütüphanesi'ne ev sahipliği yapan dönüşüm hikayesine yakından bakalım!

İç mekan organizasyonu müze olarak yeniden düzenlenen Elektrik Santrali'nde, işletme senaryosu doğrultusunda ziyaretçinin cumhurbaşkanlığı sergisini deneyimleyebilmesinin yanı sıra değişen programlara göre süreli sergileri gezebileceği mekanlar kurgulanmış. Aynı zamanda eğitim alanındaki faaliyetler için bireysel ya da okul gruplarının kullanabilecekleri aktivite alanları bulunan, yeme içme alanları ile desteklenmiş bir merkez olarak tasarlanmış. Bunun yanında, yapının asli kullanım sürecinden elektrik üretimine ait günümüze ulaşabilmiş kül hazneleri, kömür bacaları gibi özgün yapısal unsurlar da sergi deneyiminin bir parçası haline getirilmiş. Bu noktada Buhar Santrali yapısının müze ile birlikte ilişkilendirilebilecek kütüphane ve belgelik gibi bir tür modern bilgi merkezi olarak değerlendirildiğini de söyleyebiliriz. Üstelik tıpkı müzedeki kül hazneleri gibi bu yapı içerisinde işletme döneminden kalan ve yapının orta bölümünde bulunan 9,5 metre yüksekliğindeki beton silo ayakları da eski döneme ilişkin birer hafıza unsuru olarak korunmuş ve kitaplık alanıyla ilişkilendirilmiş.

“EAA tarafından, Sümerbank Bez Fabrikası yerleşkesinin bütününe ilişkin geliştirilmiş olan koruma prensipleri, Cumhurbaşkanlığı Müze ve Kütüphanesi’ne dönüştürülen yapılar özelinde de geçerliliğini sürdürmekte. Bu noktada yerleşke genelindeki basit ve yalın nitelikler taşıyan diğer yapılara nazaran oldukça kompleks binalar olarak tasarlandığı görülen santral yapılarında, geçen süre içerisinde oluşmuş patinanın korunması böylelikle zamanın izlerini tutması ve sergilemesi önemliydi. Yapılar zaman içinde üzerlerine aldıkları bu katmanlarla bir bütün olarak kabul edilerek konservasyon amacıyla yapılan müdahaleler, yapı fiziği koşulları açısından gerekli onarım işlemleri ve dönemlere ilişkin nitelikli unsurların muhafaza edilmesi yönünde gerçekleşti”

Mevcut doku üzerinde yapılacak tamamlamalar, işlevini yitirmiş elemanların güncellenmesi ve yeni yapısal elemanların mevcuda eklenmesi durumları ise bu proje özelinde geliştirilmesi gereken başlıca tasarım konuları olarak ele alınmış. Böylece yapılarda, zamanla niteliğini tamamen yitiren ve/veya yok olmuş yapı elemanlarının, her biri için bulunduğu noktaya, büyüklüğüne, çevresindeki dokuya bağlı olarak mevcut dokuya uyumlu bir şekilde  tamamlama yapılması planlanmış. Korunan ve kısmi olarak tamamlanan mevcut dokuya ilave olarak yapının güncel kullanım senaryosu kapsamında eklenen elemanlarının ise prensip olarak mevcut yapının izlerini takip eden, bununla birlikte güncel malzemeler ile mevcut endüstriyel atmosferin içerisinde bütünün bir parçası olarak yerini bulması sağlanmış.

Proje | Abdullah Gül Cumhurbaşkanlığı Müzesi ve Kütüphanesi

Lokasyon | Kayseri

Proje Tasarım | EAA - Emre Arolat Architecture

Tasarım Ekibi | Emre Arolat, Natali Tombak

İşveren | Abdullah Gül Üniversitesi Vakfı

Ana Yüklenici | REC Rönesans İnşaat

Peyzaj Projesi | DS Mimarlık

Restorasyon Danışmanı | Yrd. Doç. Dr.Gülsün Tanyeli

Konservasyon Danışmanı | Erkan Kambek

Cephe Sistem Danışmanı | Axis Façades

Mobilya Tasarımı | EAA - Emre Arolat Architecture

Aydınlatma Tasarımı | EAA - Emre Arolat Architecture, Lighting LAB.1

Sergileme Tasarımı | Ralph Appelbaum Associates

Statik Projesi | Prof. Dr. Feridun Çılı, Göktem Mühendislik

Akustik Projesi | Sey Danışmanlık

Yangın Güvenlik Danışmanı | Prof. Dr Abdurrahman Kılıç

Malzeme Danışmanı | Yrd. Doç. Dr. Bekir Pekmezci

Proje Yılı | 2013 - 2015

İnşaat Yılı | 2014 - 2016

Arsa Alanı | 25.500 m²

Toplam İnşaat Alanı | 6.500 m²