ÇEVRECİ KENT MOBİLYALARI; 'GERİ DÖNÜŞTÜR, TASARLA, KULLAN'

Çevre bilinciyle gelen sorumlu tüketim yaklaşımı, kullanım alışkanlıklarını geliştirmeye ve etki alanını genişletmeye devam ediyor. Bu kapsama son yıllarda daha fazla girmeye başlayan unsurlardan biri de kentsel tasarım ve yaygın bir kullanım alanı olan kent mobilyaları.

Kent mobilyası denildiğinde akla ilk gelen örnekler, mimarlık ve tasarım anlamında öne çıkan bazı kentlerin marka kimliğine yerleşmiş ikonik tasarımlar olsa da, mesele bundan çok daha geniş bir ölçekte ele alınmalı. Neticede kent mobilyası, kentte yaşayan herkesin keyifli ve işlevsel bir yaşam alanına sahip olması için gerekli olan unsurlarından biri. Tam da bu sebeple, form, kullanım kolaylığı, malzeme seçimi, kentte yaşayan farklı gruplara yönelik çeşitliliği nedeniyle kentle ilgili tartışmaların odağında yer alabiliyor. Şimdilerde bu başlıklara çevreci ve sürdürülebilir yaklaşım da eklenmeye başladı. Artık kent mobilyalarında da geri dönüşümlü, sürdürülebilir, doğa dostu malzeme kullanımı ve üretim teknikleri önemli kriterler arasında.

Sürdürülebilir tasarımın önemli unsurlarından biri olan geri dönüşüm bu alanda da devreye giriyor. Kentsel ölçekten geri dönüşümün ilk akla getirdiği atıklar. Hem bireysel hem de kentsel ölçekte atık malzemenin yeni üretim kaynağının hammaddesi olması dolayısıyla, kent mobilyaları atık değerlendirmesinde önemli bir potansiyel taşıyor. Döngüsel Tasarım / Circular Design yaklaşımı üzerinden bu anlamda akılcı çözümler üretmek mümkün. Sonuçta bu yaklaşım atıkların akışına, ürünlerin ve malzemelerin sürekli kullanımda olmasına ve yeniden hayata geçebilen doğal sistemlere odaklanıyor. Ve ürün ömrünü üst düzeye çıkarmanın yanı sıra atık oluşumunu da en aza indirgemenin yollarını arıyor. Bu yaklaşımla geliştirilen fikirler, bir dizi sıfır atık kentsel girişiminde uygulanmaya başladı ve dolayısıyla bu şekilde ortaya çıkan kent mobilyalarına dair örnekler de dünyada çoğalıyor.

Bu kapsamdaki örnek uygulamalardan biri, The New Raw organizasyonunun, Yunanistan’ın Selanik kentinde başlattığı Sıfır Atık Laboratuvarı (Zero Waste Lab). Burası, geri dönüşüm ve döngüsel tasarım fikirlerinin kentsel ölçeğe nasıl taşınabileceğini göstermen ve kentte yaşayanların plastik atıkları mobilyaya dönüştürebileceği bir araştırma laboratuvarı. 3D baskı teknolojisiyle geri dönüştürülen plastik kullanılarak kentsel ölçekte yaygın ve işlevsel tasarımların geliştirilmesi hedefleniyor. Kentte yaşayanlar plastik atıklarını laboratuvara getirerek, burada bulunan robotik kol ve dönüşüm ekipmanlarını yardımıyla kendi mahallelerine özel kent mobilyaları tasarlıyorlar ve geri dönüşüm sürecine aktif olarak dahil oluyorlar. Ayrıca laboratuvarda plastiğin geri dönüşüm sürecini detaylı olarak öğrenip, döngüsel ekonomi hakkında bilgi edinebiliyorlar. Bu sayede kentteki plastik atık döngüsü, teknolojinin yardımıyla yerel düzeyde en aza indirgenmeye çalışılıyor.

Proje aslında daha geniş bir kapsama sahip olan ‘Print Your City’ programının bir parçası. Bu programda da aynı şekilde robotik kol ve dönüşüm olanakları kullanılarak plastik atık döngüsünü tamamlayan kentsel mobilya parçaları üretiliyor. Hedef, 3D baskı teknolojisi kullanarak, kentlerdeki kamusal alanları yeniden tasarlamak için geri dönüştürülmüş ürünler kullanmak. Bu program kapsamında da kentlerde yaşayan insanlara, evlerindeki plastik atıkları kent mobilyalarının hammaddesi olmak üzere dönüştürme çağrısı yapılıyor. Şu ana kadar 800 kg plastik atığın geri dönüştürüldüğü programda, mobilyaların hangi işlevi göreceği, nasıl bir ihtiyaca cevap vereceği ve yapılacak tasarımlar, kentlilerin katıldığı çevrim içi platformlarda ortaya çıkıyor. Programda üretilen bisiklet park alanı, ağaç / bitki saksısı, sokak hayvanları veya evcil hayvan besleme kaseleri ve kitaplık gibi mobilyalar, üretim şekilleri itibariyle orada yaşayanların dahil olduğu çevreci bir sürecin parçası haline geliyor.