LİMAN SERGİSİ

İstanbul Modern, kapılarını açtığı 2005 yılından bu yana hem müzenin hem de sanatseverlerin kişisel tarihinde iz bırakan birçok iddialı ve özel sergiye imza attı.

Ocak ayının sonunda açılan LİMAN sergisinin ise bambaşka bir anlamı ve önemi var. Türkiye sanatında, deniz kıyısında ve liman çevrelerinde gelişen kültürel ve sosyal yaşama odaklanan sergi, bir yandan bir bitişin öte yandan da yeni bir başlangıcın miladı olacak. LİMAN sergisi sona erdikten sonra İstanbul Modern'in içinde yer aldığı Antrepo 4 binası, yerine uluslararası standartlarda modern bir sanat müzesi binası yapılmak üzere yıkılacak.

Çelenk Bafra ve Levent Çalıkoğlu'nun küratörlüğünü üstlendiği, 19. yüzyıldan günümüze Türkiye sanatının önde gelen sanatçılarının yapıtlarının yer aldığı sergi, insanı hem iç dünyasında hem de sanat tarihinde bir yolculuğa çıkmış gibi hissettiriyor.

İstanbul Modern süreli sergiler salonundaki "LİMAN sergisinde, Türkiye'den farklı dönem ve disiplinlerden 34 sanatçı ve kolektifin -Nevin Aladağ, Meriç Algün Ringborg, Hüseyin B. Alptekin, Avni Arbaş, Volkan Aslan, Turgut Atalay, Antonio Cosentino, Darzanà (Feride Çiçekoğlu, Mehmet Kütükçüoğlu, Ertuğ Uçar), Hasan Deniz, Cevat Dereli, Abidin Dino, Feyhaman Duran, Mıgırdiç Givanian, Ara Güler, Nedim Günsür, Nuri İyem, Özer Kabaş, Borga Kantürk, Gülsün Karamustafa, Volkan Kızıltunç, Muhsin Kut, Mıgırdiç Melkon, Yasemin Özcan, Serkan Özkaya, Sébah & Joaillier, Arslan Sükan, Hüsnü Tengüz, Cemal Tollu, Selim Turan, Ömer Uluç, xurban_collective (Güven İncirlioğlu, Hakan Topal), Mümtaz Yener, Fausto Zonaro-200'e yakın çalışması yer alıyor.

İstanbul Modern'e gidenleri, Venedik Bienali 15. Uluslararası Mimarlık Sergisi Türkiye Pavyonu'nu projesi olan, bienal sonrası İstanbul'a getirilen ve müzenin bahçesinde özel bir yapı içine yerleştirilen "Darzanà" karşılıyor. Müzenin alt katındaki sergi salonunun girişine ise bir başka gemi, Antonio Cosentino'nun kullanılmış tenekelerden yaptığı Suriye Yıldızı yerleştirilmiş.

Suriye Yıldızı

Yeşilköy'de deniz kıyısında doğup büyüyen Cosentino yıllar boyunca liman, kıyı, sahil, tekne ve gemileri günlük tutar gibi çizmiş. Bu yapıtlar daha doğrusu anıları, LİMAN'ın girişinde çerçeveli kolajlar biçiminde sergileniyor. Sanatçı "Suriye Yıldızı" adını verdiği bu gemi hakkında fantastik bir hikaye de yazmış.  

Sergilenen yapıtların her biri çok özel ancak bazıları var ki çok önemli arşiv niteliğinde ve insan önünden ayrılmakta zorlanıyor. Bunların başında da, Ara Güler'in 21 - 26 Mayıs 1952 tarihlerinde Jamanakgazetesinde yayımlanan "Kumkapı Ermeni Balıkçılarıyla Birlikte" adlı yazı dizisi için çektiği belgesel fotoğraflar geliyor.

İstanbul'un görsel belleği olan Güler'in fotoğrafları, keskin bir dönüşüme maruz kalan Kumkapı'da yaşayan balıkçıların 1950'li yıllardaki gündelik üretim biçimlerini, yaşam alanlarını, boş zamanlarını, üretim süreçlerini ve ekonomik ilişkilerini Ara Güler'in gözünden izleme fırsatı veriyor.

Abidin Dino'nun "Deniz Küstü" dizisi ise Yaşar Kemal'in 1978 yılında Milliyet gazetesinde 91 gün boyunca tefrika edilen aynı adlı romanı için yapılmış. Yas¸ar Kemal'in metinleri ve Dino'nun resimleri, denizi ve balıkçıların yaşamlarını hüzün ve çaresizliklerini İstanbul'un değişen toplumsal yapısıyla harmanlayarak köksüzlüğü, yerinden edilmeyi bir ağıt gibi anlatıyor.

Mıgırdiç Givanian'ın İstanbul'un sahillerini, özellikle Sarayburnu ve Kız Kulesi gibi tarihi açıdan önem taşıyan yerleri ve gece manzaralarını romantik bir biçimde betimleyen resimleri de 20. yüzyıl başlarının belgesi niteliğinde.

Toplumsal gerçekçi sanat anlayışının Türkiye'deki başlıca temsilcilerinden Nuri İyem'in "Balıkçı Karı Koca" isimli yapıtı ise limanlarda çalışan insanları ve toplumsal meseleleri gündeme taşıyor.

Zaten "LİMAN" sergisi de, İyem'in de içinde olduğu ve adını toplumsal gerçekçi anlayışla bir araya gelen bir grup akademili sanatçının 1941 yılında açtığı sergiden alıyor. Fildişi kulelerde üretmek yerine halkın arasına karışmayı seçen "Liman Ressamları" ya da "Yeniler" olarak anılan grubun; çevresi, çalışanları ve toplumsal meseleleriyle "liman" konusuna eğildikleri sergi sanat tarihine "Liman Sergisi" olarak geçiyor.

Limanlar ve Kent Tarihi

Türkiye'de denizcilik kültürü, toplumsal tarih ve görsel sanatlar alanında küratörlerin kapsamlı araştırmasıyla hazırlanan sergide bir de zaman çizelgesi yer alıyor. Theodosius (Yenikapı) Limanı'na ait arkeolojik çalışmalardan günümüze, İstanbul kentinin tarihini limanlar üzerinden özetleyen zaman çizelgesinde, kentin deniz ve limanla olan ilişkisi, belli başlı dönüşüm ve kırılmalar metin, fotoğraf, belge ve haritalarla anlatılıyor.

LİMAN Sergisi

İstanbul Modern - Süreli Sergiler Salonu

28 Ocak - 4 Haziran 2017

Küratörler | Çelenk Bafra ve Levent Çalıkoğlu

Asistan Küratörler | Aslı Can ve Senem R. Kantarcı