DOSYA KONUSU V: İNSANA YAKLAŞMAK

Bir taraftan robotlarla birlikte yaşamaya çoktan başlamışken, yapay zekanın hangi alanlara daha fazla dahil olacağını ve hatta belki de neleri ele geçireceğini tartışırken, kripto para birimleriyle yaptığımız alışverişlerin heyecanına kapılmışken ve meta verse-evren ötesinde gezinmeye adım atmışken, bir taraftan da türümüze, diğer türlere ve gezegene dair endişe verici durumlar dramatik şekilde kendini hissettiriyor ve hatırlatıyor. İçinde bulunduğumuz bu dönemin gerçekleri arasında hem uzaya sivil seyahat hem azımsanmayacak kadar çok insan için hala en temel ihtiyaçların erişilebilir durumda olmaması var. Ve tasarımcılar, mimarlar iki uçta yeni projeler üretmenin peşindeler…

Dünya her zaman bu tür sosyoekonomik temelli çelişki ve eşitsizliklerin bir arada bulunduğu bir yerdi. Ancak şimdiyi geçmişten ayıran, artık iklim krizi gerçekliğiyle birlikte bu çelişkilerin gerçek anlamda gezegenin geleceği ile ilgili bilimsel verilerle bir arada konuşuluyor olması. İklim krizi artık peşinden sürüklediği pek çok bağlantılı, coğrafi, ekonomik, sosyal meseleyle birlikte dünya tarihinde karşılaştığımız en büyük sorun haline geldi. Bu konuda bilim dünyası gittikçe daha fazla rakam ortaya koymaya başladı. Artık 1,5 derecelik bir ısı farkının ve 2030, 2050 yıllarının gündelik hayatımızda bir anlamı var. Çevre ve doğa yıllardır yaptığı uyarıyı daha belirgin hale getirdi, getirmeye devam ediyor. Ve artık hangi meslekten olursak olalım ne yaptığımız, ne ürettiğimiz kadar nasıl yaptığımız, üretimimizin neye mal olduğu, ne kullandığımız, ne kadar kullandığımız, neden vazgeçtiğimiz, ne harcadığımız ve ne kadar sorumlu tükettiğimiz çok önemli. Tasarım ve mimarlık bu zincirin her yerinde…

Tam da bu nedenle bu yıl sanal / artırılmış gerçeklik senaryoları, makine ve robot dünyası, başka başka evrenler üzerine konuşmaya devam ederken, bir taraftan da insana, insanlığa, toprağa, doğaya, doğal olana ve gezegene yeniden dönme derdindeyiz. Belki bu da çağın çelişkisi… Ama bizi daha iyi bir yere getirme ihtimali olan tam da bu… O nedenle ‘sürdürülebilirlik’ meselesinin bir tarafında olası gelecek senaryolarına yönelik inovatif projeler yer alırken, tasarımcıların ve mimarların bir kısmı da yeni üretim metotları ve malzemelerle, geri / ileri dönüşüm yöntemleri üzerinden çevresel ve döngüsel bir üretimin peşinde.  Azaltarak çoğaltmak ve yerelden yaygınlaştırmak derdinde yaratıcı endüstrilerin bir kısmı…

Bu şartlar altında ‘umut’lu olmaksa, harekete geçme kararlığı, yaratıcı düşünme ve kolektif üretim pratiğinden geçiyor. Tasarım ve mimarlık, son yıllardaki disiplinler arası ve çok katmanlı çalışma yaklaşımı üzerinden, soru / sorun ortaya koyma, sorgulama, olası çözümleri tartışma, üretme, inşa etme / etmeme süreçleriyle, bu olan bitenin merkezinde.