KENTE 95 SANTİMETREDEN BAKMAK

Bu ayın ‘Kuşaklar arası, Kuşaklar için…’ başlıklı dosyasında, son aylarda pandemi nedeniyle, çeşitli kurallar, kısıtlamalar ve uygulamalar üzerinden sıkça gündeme gelen farklı yaş gruplarının tasarım, mimarlık ve kent planlaması için ne anlama geldiğini araştırmaya çalışıyoruz. Bu kapsamda en yoğun çalışmaları yürüten inisiyatif şüphesiz Urban95 / Kent95 olarak karşımıza çıkıyor. 

95 cm, 3 yaşındaki sağlıklı bir çocuğun boyu. Kent 95’in üzerine çalışmalar yürüttüğü temel soru ise şu; ‘Eğer bir kenti 95 cm’den görebiliyor olsaydınız neyi değiştirirdiniz?’. 95 cm ve dolayısıyla 3 yaş önemli, çünkü bilim insanları beyin gelişiminin yüzde 85’nin 'altın çağ' olarak adlandırdıkları 0-3 yaş arasında gerçekleştiğini belirtiyor ve çocukların hayatlarının ilk yıllarındaki tecrübelerinin etkileri yaşam boyu devam ediyor. 

Kent95, dünyanın çeşitli ülkelerinde çalışmalar yürüten uluslararası bir kuruluş olan Bernard van Leer Vakfı’nın, ‘çocukların yaşamlarının ilk 5 yılını şekillendiren ortam ve fırsatlarda kalıcı değişiklikler yaratmak üzere hayata geçirdiği bir girişim’. Ve bu girişimin temelinde, ‘kentlerdeki mahallelerin, kadınlar, bebekler ve küçük çocuklar için iyi işlemesi halinde ekonomik kalkınma ve sonunda da güçlü toplumların olacağı’ düşüncesi yer alıyor. Kent95’in odaklandığı alanlar ise, küçük çocukların oyun oynayabilecekleri, doğayı keşfedilecekleri yeşil kamusal alanlar, ihtiyaçları olabilecek pek çok kaynak ve hizmete yürüyerek erişmelerini mümkün kılmak, bu alanda yürütülecek çalışmalar için anlamlı veriler toplamak ve ebeveynleri geliştirecek çalışmalar yürütmek. 

Kent95 Haritalama Projesi

Kent95’in en güncel işlerinden biri, Veriye Dayalı Politika Aracı Projesi. İnteraktif bir platformdan oluşan bu proje, ‘kentlerin kendi içlerindeki sosyo-ekonomik farklılaşmaları çerçevesinde, çocuğa yönelik sosyal hizmetlerin kapsamlı bir envanterini çıkarmayı ve bu hizmetlerin mekânsal dağılım ve içeriklerinin iyileştirilmesi için politika önerileri geliştirmeyi hedefleyen bir araç olarak tasarlanmış’. Veri analizi, haritalama ve dijital araç oluşturma aşamasındaki proje kapsamında şu anda İstanbul, İzmir ve Gaziantep olmak üzere 3 kente dair haritalar yer alıyor. 

İstanbul95

Bu kapsamda önemli çalışmalar yürüten oluşumlardan biri İstanbul95'. İstanbul95’ projesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Bernard van Leer Vakfı iş birliğiyle yürütülüyor. Superpool mimarlık stüdyosunun bir parçası olduğu proje kapsamında bugüne kadar çeşitli kurumların ve ilçe belediyelerinin işbirliğiyle pek çok önemli çalışma gerçekleşti. Bunlar arasında uzmanların katılımıyla gerçekleşen konferanslar, konuşmalar, atölye çalışmaları ve çocuklarla birlikte yapılan kent içi oyun etkinlikleri var. Projenin önemli etkinliklerinden biri, 2018 yılında 4. İstanbul Tasarım Bienali paralel etkinlik programı kapsamında, Kadir Has Üniversitesi’nde gerçekleşen Şehirde Oyun Konferansı idi. Projenin en kapsamlı çalışmalarından biri ise "Seyyar Oyun Parkı HOP". İBB Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı ile Park Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı ortaklığı, Bernard van Leer Vakfı, Superpool ve İstanbul Gönüllüleri'nin desteğiyle hayata geçirilen ve ilk etkinliği geçtiğimiz yıllarda Avcular’da yapılan "Seyyar Oyun Parkı HOP"ta küçük çocukların algılarını geliştiren ve keşif duygularını tetikleyen oyunlar seyyar olarak boş bir alana kurulabiliyor. HOP’u pratik bir şekilde kurmak için gerekli bilgilerin bulunduğu 'Seyyar Oyun Parkı Düzenleme Kılavuzu' ise geçtiğimiz aylarda yayımlandı.