ÇOCUKLAR İÇİN MİMARİ TASARIM SEÇKİSİ

Bugün, kentlerin dönüşümü yapılarla birlikte kamusal alanlar, iç mekanlar, ulaşım biçimleri gibi pek çok farklı alanı da kapsıyor. Peki bu dönüşüm çocukları nasıl etkiliyor? Mimar ve araştırmacı Alexandra Lange, antik ve modern mimarinin neredeyse tüm tarihi boyunca çocukların, kentsel ve iç mekan yaratma sürecinin dışında tutulduğunu belirtiyor. Bu durum çocuğun hem çevresi ile kurduğu bağları hem de kişisel, fiziksel gelişimini negatif yönde etkiliyor.

Bununla birlikte, bireyselleşmenin ve gelişimin merkezleri olan ‘sokak’, çocukların dünyasından giderek kayboluyor. Çocuklar, özgürce oynayabilecekleri bir alan bulmakta güçlük çekiyor. Halbuki oyun, özellikle de çocuklar için temel bir ihtiyaç. Bu bağlamda mimarlık ofisleri, çocukların hayal güçlerini keşfedebilecekleri mekanlar yaratmak için daha istekli ve yenilikçi hale gelmeye başlıyor. Bu içeriğimizde sizlere çocuk odaklı mimari yaklaşımına dair bir seçki sunuyoruz.

Japon sanatçı Toshiko Horiuchi ve eşi Charles McAdam, çocuklar için tasarladıkları renkli enstalasyonlarla tanınıyorlar. Woods of Net isimli proje, sanatı çocuklar için oyunsal bir deneyim alanına çeviriyor. Oyun kavramını geliştirmeyi hedefleyen çift, kamusal oyun alanları tasarlamaya devam ediyor.

Pekin’in kuzeyinde atıl halde bırakılmış bir tahıl deposu, mimarlık ofisi WAA tarafından geçmiş zamanların oyunları ile sokak ve mahalle kültüründen ilhamla yeniden işlevlendirildi. Çocuklar arasında merak ve eğlence hissi uyandırmak amacıyla iç içe geçen tümsekler, boşluklar ve borulardan oluşan dalgalı formdaki The Playscape adlı oyun alanı saklambaç, macera oyun alanı, labirent, fantezi oyunlar gibi aktiviteye dayalı, deneyimsel öğrenmeyi teşvik ediyor. Aynı zamanda ölçeğin duyular üzerindeki etkisini kendi bedenleriyle algılayarak ergonomiyi keşfetmelerini sağlıyor. WAA, "Çocuklar genellikle karar verme senaryolarında pasiftir. Oyun genellikle kendi kontrolleri altındaki tek olgudur" diyor. Bu doğrultuda çocuklara bireysel seçimler yapma gücünü sokak oyunları merceğinde veriyorlar.

İstanbul’da Marmara Forum Alışveriş Merkezi’nin terasında konumlanan Cloud Playground, çocukların renkli hayal gücünden ilham alıyor. Farklı yaş gruplarına göre 3 yapıdan oluşan oyun alanı, çocuklara tırmanabilecekleri, kayabilecekleri, dinlenebilecekleri ve kendi hayal güçlerine göre farklı oyunlar şekillendirebilecekleri bir atmosfer sunuyor. Yağmur, güneş, rüzgar gibi doğal koşulları da oyun alanına dahil eden Hollandalı mimarlık ofisi Carve, cephe için kullandıkları renkli camlarla gün boyunca süren ışık-renk oyunları yaratıyor.

Mimarlık ofisi MRLP, Danimarka’da var olan grafitilerle dolu bir oyun alanını aynalı bir pavyona dönüştürüyor. Mirror House olarak adlandırılan pavyonda, cephelere yerleştirilen aynalar, parkta ve çevredeki aktiviteyi oyunsal bir şekilde yansıtıyor. Dönüşüm ve yansıma kavramları etrafında şekillenen tasarım, interaktif bir oyun alanı oluşturuyor.

Matter Design + FR|SCH, 1950’lerde Amerika’da kurulan Five Fields mahallesinde çocuklar için, spesifik işlevsel unsurları olmayan, hayal güçleriyle şekillenen bir oyun alanı tasarladı. Doğa içerisinde, eğimli bir alanda konumlanan Play Structure, farklı noktalardan birbirine bağlanan, farklı rotalara ve oyunlara imkan tanıyan bir dizi modülden oluşuyor. Tasarımdaki grafiği minimumda tutan mimarlık ofisi, çocuklara herhangi bir yönergede bulunmak istemiyor. Oyun ne standarttır ne de kesinlikle işlevseldir diyen mimarlar, çocukların bireysel dünyalarını oluşturmalarını istiyor. Ahşap hacimlerden oluşan yapı, hayal gücüyle işlevleniyor, canlanıyor ve hareket özgürlüğü sağlıyor. Yapıda, hacimler arasında birçok geçiş yolu tasarlanıyor ve çocuklardan bunlar arasında kendi yollarını oluşturmaları isteniyor. Bir yere varmayan merdivenler ve kapılar, gizli eşikler, tırmanma halatları gibi detaylarıyla deneyimi zenginleştiriyor. Five Fields Play Structure, çocukların doğayla ve birbirleriyle olan ilişkilerinin güçlenmesini destekliyor.