ÇÖLÜN ORTASINDA MARS SİMÜLASYONU

İnsanlığın uzay misyonunda mimari bir adım olarak tanımlanan ‘Mars Science City Project’ 2017 yılında duyurulmuştu. BIG, Bjarke Ingels Group ise, Birleşik Arap Emirlikleri’nin Mars’taki yaşam koşullarını uyarlayacak şekilde çölün ortasında inşa ettirmek üzere yola çıktığı projeyi tasarlamak üzere seçilmişti.

Proje şimdiye kadarki en büyük uzay simülasyonu şehri olma özelliği taşıyor. Proje lideri Dimitrie Grigorescu geçtiğimiz günlerde DAS Bilkent / Design and Architecture Society tarafından gerçekleştirilen konuşmada projeyi anlattı. Düşük yer çekimi, aşırı soğuk ve oksijen azlığının olduğu ekstrem gezegen koşullarını karşılamak üzere geliştirilen mühendislik çözümleriyle tasarımın kesişme noktalar merak konusu.

Danimarkalı mimar Bjarke Ingels, 17,5 hektar alana yayılan ve yaklaşık 100 milyon £ bütçeli Mars simülasyon şehrinin görsellerini daha önce paylaşmıştı. Bu planlarda dört tane kubbe formunda yapı dikkat çekiyordu. Açıklanan programa göre ekip yaklaşık 1 yıl boyunca deneysel şehrin içinde yaşayacak ve Kızıl Gezegen’in koşullarını test edecekti. Bir yandan da gezegen ortamında kendi kendine yetecek enerji, yiyecek ve su şartları konusundaki bilimsel araştırmalar laboratuvarlarda sürecekti.

Emirlik 2021 yılında Mars gezegenine bir uzay seyahati yapmak istediklerini ve bunun ulaşmak istedikleri en iddialı hedef olduğunu iletiyor. ‘Mars Science City Project’, emirlik tarafından yürütülen ve birkaç yıldır aktif durumda olan Mars uzay projesinin bir parçası. Bu proje kapsamında Eylül 2019’da uzaya bir astronot gönderildi ve geçtiğimiz yılın Temmuz ayında gezegenin koşulları ile ilgili bilgi toplamak üzere Mars’a bir sonda fırlatıldı.

Projede mimarları bekleyen birçok zorlayıcı unsurun başında, gezegenin pek de uygun görünmeyen ortamını, yaşama uygun hale getirebilecek bir tasarım ortaya çıkarmak yer alıyor, ki bu elbette bilim insanlarıyla ve mühendislerle birlikte gerçekleştirilen bir seri çalışmayı kapsıyor. Mars uzmanların ortaya koyduğu üzere, çok ince bir atmosfere sahip, o nedenle sıvılar hızla buharlaşarak gaza dönüşüyor. Burası aynı zamanda küresel manyetik alanı olmadığı için zararlı radyasyona karşı korunaklı olmayan bir gezegen. Isı buradaki en belirgin sıkıntıların başında geliyor. Gezegenin ortalama ısısı -63 derecelerde seyrediyor.

Bjarke Ingels Group ortaklarından Jakob Lange, bir süre önce verdiği bir röportajında CNN’e bu ve buna benzer pek çok zorluğun üstesinden gelecek bir tasarımın nasıl olması gerektiğini açıklamıştı. Lange’nin altını çizdiği konu, uzay için mimari tasarım yaparken uyulması gereken neredeyse tamamen yeni bir kura setinin söz konusu olması. Örneğin, yaşanabilir bir sıcaklık ve hava basıncı sağlamak üzere Mars simülasyon şehri, her biri şeffaf polietilen zarla kaplı biyo-kubbelerden meydana geliyor. Kubbe yapılarının içinde ihtiyaç olunan oksijen, yeraltı buzuna elektrik uygulanılarak elde ediliyor. Bu yapılar güneş enerjisi kullanılarak çalışıyor, ısınıyor ve gezegenin ince atmosferi aslında bu kubbelerin sıcaklıklarının korunmasına yardımcı oluyor. Yaşam alanları genişledikçe ise, bu kubbe yapılarının çoğalması ve birleşerek halka formunda köyler oluşturması hayal ediliyor.

Tüm bunların yanı sıra bu gibi projelerle üzerine bazı uzmanların spekülatif oldukları yönünde paylaştığı görüşler söz konusu. Bu ve benzer tasarım çalışmaları ve araştırmalar sürerken, Dünya dışında bir yaşam alanı tahayyülünün politik yönleri yoğun tartışmalara konu olmayı sürdürüyor. Uzmanların bir bölümü Mars’ta olası yaşamın zorluklarının teknolojik çözümlerin çok ötesinde olduğu görüşünde. Diğer yandan tasarım ve mimarlık dünyasının bu kapsamda geliştirdiği projeler ve yaptıkları araştırmalar, bugünün ihtiyaçlarına yönelik yeni malzemeler ve üretim teknikleri konusunda faydası olabilecek olasılıklar geliştirme ihtimalini taşıyor.