HAYATINI VE TASARIMLARINI KAPLAYAN ZARAFETİYLE, CINI BOERI

İtalya’nın tasarım ve mimarlık tarihinde önemli bir yeri olan Cini Boeri, -asıl adıyla Maria Cristina Mariani Dameno- geçtiğimiz ay, doğduğu ve hayatı boyunca yaşadığı kent olan Milano’da aramızdan ayrıldı. Tasarladığı ve ilerleyen yıllarda ‘kült’ hale gelen pek çok obje ve bina arasında, yer alan Boeri’nin 1974’te Arnolfo di Cambio için yaptığı viski bardakları, Ridley Scott’ın yönettiği Blade Runner (1982) filminde yeniden karşımıza çıkmış ve sembolik hale gelmişti.

Savaş sonrası İtalyasında, 1924’te doğan Boeri mimarlık eğitimini Polytechnic’te tamamladı. Kariyeri de İkinci Dünya Savaşı sonrasına denk gelen Boeri'nin meslek hayatı, Gio Ponti’nin yanında yaptığı staj ve 1951’de mezuniyetinin ardından Marco Zanuso ile çalışmaya başlamasıyla birlikte hızlı bir şekilde başladı. Tasarım sürecinin, malzeme seçiminden, üretime ve kullandığı teknolojiye kadar, her aşamasında, endüstriyel tasarım ve ekonomi arasında kurduğu ilişki belki de bu savaş sonrası dönemin etkisini taşıyordu.  Zanuso ile çalışırken Milano’nun Lorenteggio bölgesinde yalnız anneler için tasarladığı ve tasarımında bir yatak, depolama alanı ve basit bir bölme duvar olan sığınak çok bilinmese de kariyerinin çarpıcı işlerinden biriydi. Yaklaşık 10 yıllık bir sürenin ardından, Serpentone sofa, Ghost Chair gibi ikonik objelerle, bir uçurumun tepesinde inşa edilen Casa Bunker, çevresindeki manzara ile kurduğu ilişkiyle ve salyangoz şeklindeki formuyla dikkat çeken Villa Rotonda ve Lombardiya bölgesinde, etrafındaki huş ağaçlarının kesilmemesi için parçalı bir mimariye sahip olan Casa nel bosco  gibi çarpıcı yapılar ortaya çıkardığı Cini Boeri Architetti ofisini kurdu. Boeri’nin mobilya tasarımlarının bir çoğu, bugün hala üretimde olmalarını sağlayan ve işlevselliği zamanın ötesine geçen şekilde modüler formlardan ve çok sınırlı malzemeden, hatta çoğunlukla tek bir malzemeden oluşuyordu.

Boeri’nin İtalya ve dünya tasarım / mimarlık tarihindeki yerinin önemi, özellikle o yıllarda daha da erkek egemen olan bir sektörde kariyer yapan ilk kadınlardan biri olmasından da kaynaklanıyor. Boeri verdiği bir röportajda 'o yıllarda çok az kadın öğrencinin olduğu Polytechnic’te bile profesörlerin onu bu konuda uyardığını' belirtiyordu. Bununla birlikte Boeri 2018’deki Context Gallery söyleşisinde, ‘her zaman işiyle insanların hayatlarını iyileştirmek ve yeni şeyler bulmak peşinde olduğunu’ da söylüyordu.

Kendisi gibi mimar olan ancak hiç annesi ile birlikte çalışmadıklarını söyleyen oğlu Stefano Boeri, ölümünün ardından Dezeen yayınına  ‘annesi Cini’de en ulaşılmaz bulduğu şeyin, adeta her hareketini kaplayan zarafeti’ olduğunu belirtiyor ve ‘yarattığı asla sıkıcı olmayan pop nesnelerin aynı zamanda son derece zarif olduğunun’ altını çiziyor.

Instagram hesabında tasarım ve mimarlık alanında çok çeşitli konularla ilgili özel dosya ve araştırmalara yer veren yazar ve tasarım eleştirmeni Alice Rawsthorn ise geçtiğimiz haftalarda Cini Boeri için özel bir seri yayınladı ve işleriyle birlikte bir mimar ve tasarımcı olarak yaklaşımının inceliklerini paylaştı. Bu seri Boeri’nin çalışmalarının temelinin oluşturduğunu söylediği bir ilkeyle başlıyordu; ‘Hayatı ve içinde yaşayan insanları sevmek’.