İNSANLARI VE KENTLERİ MİKROPLAR MI TASARLIYOR?

5. İstanbul Tasarım Bienali’nin kentte devam eden ‘etkileşim’ projelerinden biri olan, Orkan Talhan ve elii’nin ‘İstanbul’un Mikrobik Meyveleri’ projesine ait enstalasyon, geçtiğimiz günlerde Özgürlük Parkı’na kuruldu.  

Toplumsal, kültürel ve çevre sorumluluğuna dair disiplinlerarası çalışmalar yapan sanatçı, tasarımcı ve araştırmacı Orkan Telhan’ın, Madrid’de yer alan mimarlık ofisi elii ile gerçekleştirdiği İstanbul’un Mikrobik Meyveleri projesi, 5. İstanbul Tasarım Bienali kapsamında Özgürlük Parkı’na yerleştirildi. Mutant Çevre Anlatıları Enstitüsü’nün (IMNA) İstanbul Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Departmanı, Kokopelli Şehirde ve Nadas kolektifleriyle işbirliği içinde yürüttüğü proje İstanbul bostanlarının karmaşık tarihlerini mikroorganizmaların perspektifinden anlatan bir platform. Ve bu platformda, tarihi 1,500 yıl kadar geriye uzanan çeşitli İstanbul bahçelerinden toplanmış mikrobiyal kültürler sergileniyor.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından, VitrA sponsorluğunda gerçekleşen, küratörlüğünü Mariana Pestana’nın Sumitra Upham ve Billie Muraben ile birlikte yürüttüğü Empatiye Dönüş: birden fazlası için tasarım başlıklı bienalin sergileri 15 Kasım’da sona ermişti. Bunun ardından bienal tarafından, Yeni Yurttaşlık Ritüelleri programı kapsamında kentin farklı noktalarına yayılan yerleştirmelerin olacağı, Eleştirel Yemek Programı adlı dijital video serisinin ve projeler etrafında gerçekleştirilen sohbet ve atölyelerin Nisan 2021’in sonuna kadar devam edeceği duyurulmuştu. Orkan Telhan ve elii’nin projesi de bu kapsamda yerini aldı.

İstanbul’un Mikrobik Meyveleri proje anlatımında yer verildiği üzere, ‘yeni bir “sözlü kültür” geliştiren bu enstalasyon, izleyicilere, zamanımızın ekolojik ve toplumsal-siyasal gerçeklikleriyle ilişkili bahçecilik mirasını deneyimleme, onunla empati kurma ve onun hakkında bilgi edinme olanağı sunuyor. Mikrobik meyveler olgunlaşıp ziyaretçilere sunulurken, robot gibi konuşan bir papağan meyvelerin tarihini, gelecek nesiller için yazılmış fabllar formunda aktarıyor. İstanbul bahçelerinin mikro-iklimlerinde evrim geçirmiş mikropların kullanıldığı proje, ziyaretçileri iklim değişikliğinin şekillendirdiği yere-özgü tarihleri özümsemeye davet ediyor.’

Orkan Telhan ve elii tarafından, bu proje kapsamında ortaya atılan 'Questions for the Underground' sorular serisinin merkezinde, ‘insan nedir, insanlar mikrobiyal dünyanın mimarileri veya bahçeleri olabilir mi, insanlar ve kentler mikroplar tarafından mı tasarlanıyor’ gibi çarpıcı ve düşündürücü sorular yatıyor.

Enstalasyonun Özgürlük Parkı’na yerleşimi geçtiğimiz günlerde gerçekleşti. ‘Mutant Çevre Anlatıları Enstitüsünün (IMNA) İstanbul Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Departmanı, Kokopelli Şehirde ve Nadas kolektifleriyle işbirliği içinde yürüttüğü projede kullanılan mikrobiyal kültürler IMNA’nın ortaklarıyla paylaşılacak ve bienalin ertesinde onlar tarafından büyütülerek dağıtılmaya devam edecek.