KAYSERİ KALE İÇİ ARKEOLOJİ MÜZESİ

Kadir Uyanık, Zafer Ertürk ve Emel Birer tarafından tasarlanan Kayseri Kale İçi Arkeoloji Müzesi, 2019 yılında tamamlandı. Proje; 2008 yılında açılan, Kayseri İç Kalesi'nin Korunarak Kültür Sanat Ortamına Dönüştürülmesi Projesi Ulusal Mimarlık Yarışması'nda 1.lik ödülünü kazandı.

"Şehrin belleğinde önemli bir yer tutan, farklı yaşantı ve sosyal süreçlere tanıklık eden, şehrin gelişim merkezinin tam ortasında yer alan Kayseri İç Kalesi'nin dönüştürülmesi, kültür ve sanat ortamına kavuşturulması için 2008 yılında 2 aşamalı bir yarışma düzenlendi. İç Kale, yarışmanın açıldığı döneme kadar şehrin yapılaşmasından bağımsız olarak farklı dönemlerde farklı amaçlara hizmet etti. Kale duvarlarının içi ve dışı arasında sosyal bir sınır haline geldi, eski dokusundan hiçbir iz kalmadı".

Proje, ana tasarım kararı olarak Kayseri İç Kale'sinde yaşantının olduğu dönemlere ilişkin Gabriel'in çizimlerinde görülen farklı katmanların izlerinden yola çıkıyor, günümüz kullanımı ve kentle ilişkisi göz önünde bulundurarak yeni bir katman oluşturmayı hedefliyor. Bu bağlamda alt kotta Kale'nin 2 kapısını birleştiren bir sokak tasarlanırken, kültürel ve kamusal fonksiyonlar bu sokak etrafında konumlanıyor. Kale duvarlarının içine inşa edilen kapalı alanlar, kale duvarlarına zarar vermeyecek şekilde ele alınırken restore edilerek korunması amaçlanan duvarların silüetini ortaya çıkararak ziyaretçinin sürekli bir görsel ilişki kurmasını amaçlıyor.

"Yarışmanın sonuçlanmasından sonraki 2,5 yıl boyunca, İç Kale'eki mevcut düzensiz ve plansız yapılaşmalar etaplanarak kentin başka bölgelerine taşındı ve alan inşaat sürecine hazır hale getirildi. Sonraki aşamada, Kayseri Kültepe Höyüğü kazısında çıkan arkeolojik eserlerin sergilenmesi için İç Kale'nin Arkeoloji Müzesi'ne dönüştürülmesi kararlaştırıldı".

Bu süreçte, İç Kale'nin kültür ve sanat ortamına dönüştürülmesi için ön görülen kapalı mekanlar ve açık alanlar yarışma sürecinde alınan kararlara sadık kalınarak korundu ve müze bağlamında geliştirildi. Müze korunaklı bir program olarak ele alınırken sokak kurgusunun ve açık alanların kamusallığından vazgeçilmedi.

Kayseri İç Kalesi'nin Korunarak Kültür ve Sanat Ortamına Dönüştürülmesi Projesi'nde, İç Kale kapsayıcı bir anıt müze olarak kabul edilerek anıtsal yapının farklı açı ve yüksekliklerden izlenmesi ve zemin üstünde her işleve bir arka plan oluşturma düşüncesi, çıkış noktası olarak öne çıkıyor. Alt kottaki iç sokak çevresinde kurgulanan projede Kale, merdivenlerden çıkarken yatay olarak geliştirilen uzun ince galeriden algılanıyor, zemin üstünde her işlevin arkasında bir arka plan olma görevi üstleniyor.

"İç sokak boyunca ve zemin kotunda, sokağa paralel iki teras ve bu teraslara açılan farklı işlev alanları zemin üstündeki örgütlenmeyi tamamlıyor, altında onu tamamlayan mekansal ve işlevsel bir örgütlenme öngörülüyor".

Projede temel kurgu, zemin altında doğu - batı yönünde Dizdar - Kitsh kapılarını birleştiren bir sokak fikrine dayanıyor. Bu sokağa Dizdar kapısından geniş bir merdivenle, Kitsh kapısındansa daha dar bir merdivenle iniliyor. Zemin üstündeyse, kaleyi yatay olarak kesen çökertilmiş sokakla arasında bir bağ kuruluyor.

Kale içinde, Kitsh kapısının karşısında bir cami yer alıyor. Bu kapıyla cami arasında bir aks yaratılarak gezi teraslarıyla bu aks arasında işlevsel bir bağ kuruluyor; teras, giriş ve cami arasında 'yaya ilişki bütünlüğü' elde ediliyor.

"İç sokağa paralel, yönetim galerisine kadar giden ve yer yer genişleyen bir platform eklendi. Böylece mekanlar bir üst kotta birleşerek mekansal zenginlik artırıldı".

Platform olarak düşünülen bu geçiş, birçok alanı birbirine bağlarken geçtiği sağır duvarlardan yararlanarak sürekli bir sergi alanı olma niteliği taşıyor. Genişlediği noktadaysa, kaleyi alttan ve başka bir açıdan izleme imkanı sunuyor.

Proje | Kayseri Kale İçi Arkeoloji Müzesi - Kayseri İç Kalesi'nin Korunarak Kültür Sanat Ortamına Dönüştürülmesi Projesi Ulusal Mimarlık Yarışması 1.lik Ödülü
Lokasyon | Kayseri
İşveren | T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı & Kayseri Büyükşehir Belediyesi
Mimari Proje Ekibi | Kadir Uyanık, Zafer Ertürk, Emel Birer
İç Mimari Proje Ekibi | Kadir Uyanık, Zafer Ertürk, Emel Birer, Orkan Güzelci, Ali Kemal Terlemez, Handan Duyar
Uygulama Projesi | Kadir Uyanık, Zafer Ertürk, Emel Birer, Orkan Güzelci, Ali Kemal Terlemez, Handan Duyar, Sezgin Tufan, Ömer Durdu, Halil Yeniçıkan
Mekanik Proje | Isımer Mühendislik
Elektrik Projesi | Efor Mühendislik 
Statik Proje | Necati Yalçın
Rölöve ve Restorasyon Danışmanı | Nur Akın
Müzecilik Danışmanı | Nevra Ertürk
Proje Yılı | 2008 - 2013
İnşaat Yılı | 2013 - 2019
Arsa Alanı | 9000 m²
Toplam İnşaat Alanı | 7000 m²