Southwark Lido

1960’larda, özellikle Amerika ve Avrupa’da filizlenen dramatik politik ve toplumsal dönüşüm, kültürel hayatın bir çok alanında bireyin rolünün sorgulanmasına neden olmuştur. Yaşadıkları çevreyi şekillendirmede edilgen olan bireylerin etkinleşme süreci kentsel yaşamı canlandırmaya katkıda bulunmuştur. Bu durumun tetiklediği katılım ve kendi kendine örgütlenme kavramlarının en net yansıması ise günlük hayatın merkezinde yer alan kamusal alanda görülmüştür. 

2000’li yıllar, 1960’larda temelleri atılan sanat ve mimarlık pratiklerinin sıkı işbirliğinin mekânsallaştığı yıllar olarak bir kırılma noktasına işaret eder. Kuruluşu tam da bu yıllarda gerçekleşen Londra merkezli Fransız kolektif exyzt; film, tasarım, müzik, botanik, mimarlık ve sanat disiplinlerinden bir çok aktivisti bir araya getirerek, atıl kalmış kentsel mekanlarda kamusal hayatın yeniden organizasyonu üzerine projeler üretmeye başlar. 

Dönüştürücü olanın, beraber inşa etmenin ta kendisi olduğunun altını çizen exyzt, kentsel yaşamı zenginleştiren ve yeni ufuklar açan noktanın, ortaya çıkan fiziksel üründen çok ortak deneyimleme ve yaratma süreçleri sırasındaki paylaşım olduğunu savunuyor. 

Bu anlamda2008 yılında Londra’nın Southwark semtinin Union Street mevkiinde yer alan demiryolu viyadüğünün komşuluğunda, kullanılmayan bir alanda gerçekleştirdikleri Southwark Lido projesi kamusal alanda ufuk açan bir deneyim olarak zihnimize kazınmakta.  

Southwark Lido, exyzt’in, Roma banyolarından ve Türk hamamından esinlenerek tasarladığı ve burada yaşayanlarla birlikte inşa ettiği bir müşterek yüzme havuzu. Hayata geçirildiği kısa sürede mahallede yaşayanlar için film kulübü, çocuklar ve yetişkinler için farklı etkinliklerle zenginleşen alan, kısa sürede mahallenin uğrak noktası haline gelmiş. Günümüz İstanbul’undan yabancı olmadığımız dönüşüm baskısı altındaki bir alanın potansiyellerini orada yaşayanlarla birlikte keşfetmeye çalışan exyzt, kamusal alanda birlikte üretme pratikleri adına başka alternatiflerin de mümkün olduğunu düşündürüyor. 

Konuk Yazar: Gözde Şarlak