MERKEZEFENDİ İLKOKULU

MİMARİ 18.04.2023

Uygur Mimarlık tarafından, İSMEP (İstanbul’un Sismik Riskten Arındırılması Projesi) kapsamında yeniden tasarlanan Merkezefendi İlkokulu, eğitimin, derslik alanlarından çok, derslik dışı mekanlarda olduğu düşüncesine odaklanıyor.

Okul yapılarının çocukların ilk kamusal mekan deneyimi olduğu bilinciyle tasarlanan okullar; yalın formlar, çıplak malzeme kullanımı, titiz detay çözümleri, kullanıcıların özgürlük ve etkileşim alanları gibi parametreler doğrultusunda kurgulanıyor.

İSMEP (İstanbul’un Sismik Riskten Arındırılması Projesi) kapsamında yıkılıp yeniden yapılmasına karar verilen okullar, günümüz Türkiye’sinin eğitim mekanlarının kabuk değiştirmesi ve çağdaşlaştırılması için Uygur Mimarlık tarafından önemli bir fırsat olarak değerlendiriliyor. Türkiye’de uzun zamandır süregelen tip eğitim mekanlarına karşı; bağlamına ait olmayı ön planda tutan tasarım prensibi, İSMEP kapsamında toplamda 90’a yakın okulun özgün şekilde yeniden tasarlanmasının öncüsü oldu.

Kullanıcıyı düşünerek ve estetik hassasiyetlerle iyi tasarlanmış mekanlarda öğrenim gören öğrencilerin, başka mekanlara da eleştirel bakacakları ve daha iyisini talep edecekleri düşüncesi, İSMEP kapsamında geliştirilen okul tasarımlarında önemli bir girdi.

Okul yapılarının çocukların ilk kez kamusal deneyim ile yüzleştikleri mekanlar olduğu bilinciyle tasarlanan okullar; yalın formlar, çıplak malzeme kullanımı, titiz detay çözümleri ve doğal ışığın mekanla kavuşması gibi parametreler doğrultusunda kurgulanıyor. Derslik dışı mekanlar, interaktif eğitimin yapıldığı, kullanıcıların etkileşim içinde oldukları, birbirlerinden öğrendikleri özgürlük alanları olarak değerlendiriliyor. Eğitimin, derslik alanlarından daha çok, derslik dışı mekanlarda olduğu düşüncesi, İSMEP kapsamında Uygur Mimarlık’ın tasarım ilkelerinin belirlenmesinde önemli bir kriter oldu.

Uygur Mimarlık tarafından yeniden tasarlanan Merkezefendi İlkokulu, İstanbul’un Zeytinburnu ilçesinde, sıkışık konut yapılaşması bölgesinde bulunan, başka bir eğitim yapısına komşu, yakınında mezarlık olan bir mahalle okulu niteliğinde ve ölçeğinde.

Merkezefendi İlkokulu projesinde, artan nüfus ve değişen dünya ile birlikte yoğunlaşan ihtiyaç programı, kompakt bir mekansal çözüm zorunluluğunu beraberinde getiriyor. Yapı; hep oradaymışçasına benimsenebilen ancak malzeme ve kütle ilişkileri ile göze çarpan, abartısız bir kütle olarak kurgulandı. Okul içerisinde ortak alanları arttırmak ön planda tutulurken; karşılaşma ve bir araya gelme mekanları dikey dolaşım alanları ile beraber çözümlendi. Projenin güney yönündeki yapı kütlesi, kademeli bir şekilde üç ayrı prizmaya ayrılıyor ve irileşen kütle bilinci bir şekilde yumuşatılıyor. Nihai proje ile okulun toplam inşaat alanı yaklaşık 2000 metrekareden 5509 metrekareye çıkarıldı. Var olan derslik sayısı 20’den 34’e; okulun toplam öğrenci kapasitesi ise 690’dan 780’e ulaştı.

Yapı bileşenleri kaplanmadan ve boyanmadan, günlük hayata dair bilgi verecek ve kolay algılanabilecek nitelikte oluşturuldu. İçinde yaşayanların kendi renklerini mekanlara ilave edebilmeleri için netlik ve yalınlık, özellikle dikkat edilen bir tasarım ilkesi olarak belirlendi.

Proje Adı* Merkezefendi İlkokulu
Proje Yeri* Zeytinburnu, İstanbul
Proje Ofisi* Uygur Mimarlık
Tasarım Ekibi* Semra Uygur, Özcan Uygur
Mimari Proje Ekibi Erbil Algan, Ahmet Korkmaz, Aybüke Kır, Güliz Erkan, Kemal Yurtgezen, Mustafa Kır, Necati Seren
İşveren* İPKB (İstanbul Valiliği İstanbul Proje Koordinasyon Birimi)
Ana Yüklenici* AHES İnşaat
Statik Projesi Ayhan Fazlıoğlu
Mekanik Projesi Bahri Türkmen
Elektrik Projesi Kemal Aykaç
Altyapı Projesi Hayriye Saka
Peyzaj Tasarımı Can Kubin, Kemal Özgür, Yüksel Çetinkaya
Fotoğraf Cemal Emden
Proje Başlangıç Yılı* 2017
Proje Bitiş Yılı* 2017
İnşaat Başlangıç Yılı* 2019
İnşaat Bitiş Yılı* 2021
Arsa Alanı (m²)* 3.375,5 m2
Toplam İnşaat Alanı (m²)* 5.509 m2