Büyük Usta Nuri İyem 100 Yaşında

Türkiye resminin büyük ustası, özellikle Anadolu’nun dört bir yanından kadın portreleri ile hafızalara kazınan Nuri İyem doğumunun yüzüncü yılında Evin Sanat  Galerisi’nde kapsamlı bir arşiv sergisiyle anılıyor...

Boyalar, fırçalar, eskizler, mektuplar, özel notlar, fotoğraflar, gazete kesikleri, yazışmalar, çalışma önlüğü ve  yarım kalmış resimler. Sevdiğiniz, hatta hayran olduğunuz bir sanatçının atölyesinde özelini paylaşırken bir yandan da resimlerini incelemek insanı bambaşka bir boyuta taşıyor.

Yaşadığı dönemi, sanat çevresini, sosyal ve politik olayları da daha iyi anlıyorsunuz. Özellikle de bu isim Nuri İyem gibi Türkiye Resim Sanatının büyük ustası ve toplumsal duyarlılığı, siyasi duruşu olan bir isimse.

Genç yaşta kaybettiği ablasının gözlerinden esinlenerek yaptığı portrelerle tarihe geçen İyem, şimdi tarihi, coğrafyayı ve siyaseti anlatan o unutulmaz bakışlarla kısa süreliğine de olsa Evin Sanat Galerisi’nde bizleri bekliyor.

Feyyaz Yaman direktörlüğünde gerçekleştirilen “Nuri İyem 100 Yaşında / Portre” sergisiyle gerçekten de sanatçının bugüne kadar pek bilinmeyen portrelerinden ve ön çalışmalarından yola çıkarak onun iç dünyasını görünür kılacak bir düzenlemeye imza atılmış.

“Nuri İyem 100 Yaşında / Portre” sergisiyle eşzamanlı, Cemil Cahit Yavuz’un grafik yorumu, Prof. Dr. Erhan Karaesmen, Selçuk Altun, Ali Şimşek, Özcan Türkmen ve Feyyaz Yaman’ın yazılarının yer aldığı geniş içerikli bir kitap da yayımlandı. Yazarlar, Nuri İyem’in portrelerini ve sanatçı öznesini, Türkiye resim sanatı tarihi çerçevesinde değerlendiriyor.

Sergiyi düzenleyen  Feyyaz Yaman “Nuri İyem’in, bir sanatçı olarak portresi, Türkiye sanatının modernleşme sorunlarının yansımasıdır”. Ama bence İyem’in resimleri modernleşme anlatısının çok daha ötesinde anlamlar içeriyor. İsterseniz gidin kendiniz görün, içinden geçtiğimiz karanlık döneme ışık saçan gözlerden Türkiye’yi seyredin...

BU GALERİ SANATÇILARIN EVİ GİBİ OLSUN

Evin Sanat Galerisi 1996 yılında kurulurken, Nuri İyem, galerinin ismi konusunda ısrarcı olmuş. Kızı gibi sevdiği gelini Evin İyem'in adını taşıması bir yana, galerinin misyonu olan “sanatçı ve sanatseverin kendisini evinde hissedebilmesi” duygusunu da güçlendireceğini söylemiş. 

Zaten kendisi de özellikle yaşamının son yıllarında Evin Sanat Galerisi’nde kendini evinde hissettiğini dillendirirmiş sık sık. Gerçekten de Evin Sanat Galerisi, açılışından bu yana birçok sanatçının ve sanatseverin sohbetlerde buluştuğu,  bir “Büyük Ev” işlevi gördü. Açtığı sergi ve düzenlediği yarışmalar, sanata ve sanatçıya etik yaklaşımı kültür- sanat dünyasına yaptığı katkılar da büyüktür.  

Evin İyem “Doğumunun 100. Yılında Nuri İyem’i anlamlı bir anma etkinliğinin de ötesine geçerek Türkiye Sanat Tarihi içinde bir yorum-sergiyle konumlandırmak istedik” diyor. 

Serginin amacını da  “Sanatçının politik görüşünü, resimsel evrelerini, kültür alanındaki müdahaleci ve mücadeleci renkli kişiliğini, sanat tarihi ve sanat sosyolojisi çerçevesinde değerlendirmek” olarak özetliyor. 

Evin Sanat Galerisi usta için bugüne dek “Dünden Yarına Nuri İyem: Nuri İyem Resimleri Arşiv ve Belgeleme Projesi” (2001- 2002), “Anılarda Yazı Fotoğraflarla Nuri İyem” (2005), “Çağının Tanığı Bir Ressam” (2006), “Çağının Tanığı Bir Ressam: Göç Resimleri” (2007) ve “100 Koleksiyondan 100 Nuri İyem” (2010) sergilerini düzenlemişti.

Nuri İyem’in hayatını fotoğraflarla detaylı olarak anlatan, bugüne kadar kendisi için düzenlenen sergilere, yayımlanan kitaplara ve 68 yıllık sanat yaşamında ürettiği, kayıt altına alınmış, 2468 esere de yer veren Nuri İyem internet sitesinin de hazırlıkları devam ediyor.

EKİM SONUNA DEK SÜRÜYOR

Evin Sanat Galerisi’nin Bebek’te yer alan mekanında gerçekleşecek “Nuri İyem 100 Yaşında / Portre” sergisi 16 Eylül – 31 Ekim tarihleri arasında Pazar hariç her gün 11:00 – 19:00 saatleri arasında ziyaret edilebilir. Ayrıca sergiye paralel olarak, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde Türkiye resim sanatında portre geleneği ve Nuri İyem resimleri üzerine bir sempozyum düzenlenecek.

Konuk Yazar: Müge Akgün