SIFIR ATIK TASARIM YAKLAŞIMLARI

İklim krizi, son senelerde global ölçekte gün geçtikçe artan çevresel sorunlar ile, varlığını iyice hissettirmeye başladı. Bu problemler, iklim krizi üzerine pek çok alanda tartışma yarattı. Tasarımda sürdürülebilirlik de bu güncel tartışmalardan birisi. Giderek bilinçlenen toplumla birlikte pek çok tasarımcı da kullandıkları malzemeler ve üretim yöntemleriyle sürdürülebilirlik konusunu merkezine alıyor.

Biz de bu kapsamda sürdürülebilir ve sıfır atık prensibiyle çözümler üreten, gerek ileri dönüşümlerle gerekse yeni biyo-malzemelerle çalışan  hem global hem de yerli tasarımcıları inceledik.

Sürdürülebilirlik üzerine birçok proje üreten Clara Davis, moda sektöründe biyomateryaller ve yeni teknolojilerin araştırılmasına odaklanmış bir Fransız-Amerikalı tekstil tasarımcısı. Öne çıkan işlerinden biri olan O-Trash², organik gıda atığı ve tapiyoka nişastasından yapılmış biyomateryal bazlı deri çanta koleksiyonu. Çok amaçlı, ucuz, üretimi kolay,  %100 biyolojik olarak parçalanabilen ve kompozit edilebilen bu ürünlerin doğada parçalanması yaklaşık bir hafta sürüyor. Tasarımcı bu projenin amacının  günlük çöpümüzün değerini göstermek ve ürün imalatında hammadde olarak yeniden kullanılmasını teşvik etmek olduğunu söylüyor. O-Trash² çanta koleksiyonu bir tasarım projesi olmanın ötesinde, değer yaratmayı hedefliyor.

Davis’in bir diğer önemli projesi olan Calgina ise, giysilerin artırılmış biyolojik işlevlere sahip olduğu ve malzemelerin insan vücudunun çevre ile etkileşime girecek şekilde tasarlandığı bir dünya hayal ettirirken, aynı zamanda uçucu yağlar ve diğer doğal bileşiklerle yapılan biyomateryali sayesinde, giysilerin çevremizle birlikte insan refahını iyileştirmek için de tasarlanmasını mümkün kılıyor.

Sıfır atık prensibiyle hareket eden moda tasarımcısı Zero Waste Daniel, hazır giyim endüstrisinin oluşturduğu tüketim sonrası atıkları ve  geri dönüştürülmesi zor malzemeleri kullanarak tasarımlarını oluşturuyor. Tasarımlarında atık kumaş kupürlerini bir araya getirerek cinsiyetsiz giysi ve aksesuar serileri yaratıyor.

Yerli ve vegan bir marka olan Prev, tamamen bitki bazlı deri kullanarak yaptığı tasarımlar sayesinde, tasarım endüstrisinin materyal opsiyonlarına yeni ve sürdürülebilir seçenekler sunuyor. Hayvanları ve çevreyi odak noktasına koyarak  suni deri ve hayvansal deriye veda ediyor. Kullandıkları bitkisel deri, atık elma kabuklarını ileri dönüştürerek, hayvansal ve suni derilere kıyasla salınan sera gazını ve bıraktığı karbon ayak izini büyük oranda azaltıyor.

2017 yılında Hüner Aldemir tarafından İstanbul'da kurulan Huner The Brand, malzeme odaklı tasarımlar sunan sürdürülebilir bir moda markası. Hüner'in bilinçli bir tüketim için, yelkenlilerde kullanılan malzemeleri dayanıklı çanta ve aksesuarlara dönüştürmesiyle başlayan yolculuğu, hikayelerini birden fazla kez anlatma şansı verdiği hammaddeleri ön plana çıkarmaya odaklanıyor. İleri dönüşümlü tasarımlarının yanı sıra Huner, 2019 yılında paraşütten ürettiği Pride temalı çantaların satışından elde edilen kârın yarısını Sosyal Politikalar Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği’ne (SPoD) bağışlayarak sosyal ve politik bir duruş da sergilemiş oldu.

Tasarımcıların bit pazarı gezilerinden ilham alarak oluşturduğu kıyafet tasarımı markası Alt Üst, atık kumaşları, 2. el kıyafetleri ve yerel pazarlardan toplanan parçaları kombinleyerek ileri dönüştürülmüş, cinsiyetsiz, bedensiz, yeni ürünler ortaya koyuyor ve tasarımda yeni olasılıklar keşfetmeye farklı bir yol öneriyor. Ürünlerin farklı olasılıklarını tasarlayan marka, cinsiyet, boyut, trend ve zamanın sınırlarıyla oynayarak;  sürdürülebilir, özgür,kapsayıcı ve bağımsız bir tavır sergiliyor.