Bodrum’da Bir Güneş Kenti Üzerine Bauhaus Deneyimleri

Tasarım Vakfı tarafından, VitrA işbirliği ile, 31 Ağustos – 05 Eylül 2015 tarihleri arasında *Bodrum Tasarım Köyü’nde gerçekleştirilen Bauhaus Atölyesi, “Bodrum’da bir Güneş Kenti (Urbis Solis) nasıl gerçekleşir?” sorusuna odaklandı.

Mimar ve Akademisyen Zafer Akay liderliğinde gerçekleşen atölyede, farklı üniversitelerden, 14 mimarlık ve tasarım öğrencisi ile birlikte çalışıldı. Gümüşlük’te bulunan, 15.000 metrekareye yayılan örnek arazinin bütüncül olarak ele alınması, her parselde gerçekleşen çözümün mekân ve kavram bağlamında irdelenmesi, farklı tasarım anlayışlarını karşılaştırılan bir ortam ve öğrencilerin fikirlerini tartışabilecekleri bir zemin hazırlandı.

Atölye, 1930′ların başında Bauhaus’ta, Mies van der Rohe Atölyesi’nde güneye yönlenmeyi temel alan tasarım öğretisi ışığında, yerel koşullarda enerji etkinliğini öne çıkaran, çevreci bir mimarlık anlayışı üzerine araştırmaları teşvik etmesi açısından alanında öncü oldu.

Bauhaus Atölyesi, atölye lideri Mimar Zafer Akay’ın “Bauhaus Genel Tanıtım” başlıklı sunumuyla başladı. Bauhaus’un Weimar dönemi, Gropius ve çevresindeki diğer aktörler, özellikle Itten’in örgütlenmedeki rolü vurgulanarak, bakış açıları ve üretimleriyle ele alındı. Atölye, Tasarım Vakfı Kurucusu Mimar Faruk Malhan’ın, toplumsal arınma çağlarından iletişim devrimine, tasarıma düşünsel açılımlar getirdiği “Design Thinking” sunumuyla devam etti. Koleksiyon Marka Direktörü, Tasarımcı Koray Malhan ise “Co-creation” kavramı çerçevesinde güncel tasarım anlayışlarını irdeleyen bir sunum ile yaratıcılıktaki ortak süreçleri ve paylaşımları tartışmaya açtı. Günün ikinci yarısında Zafer Akay’ın “Bauhaus’ta Mimarlık Eğitimi” sunumuyla Bauhaus’taki farklı dönemler, Hannes Meyer’in ve Mies’in farklı yaklaşımları özetlendi ve son olarak Bauhaus’u etkileyen De Stijl ve Rus Konstruktivizm’ine değinildi.

Atölye uygulaması için seçilen ve Gümüşlük’te 15.000 metrekarelik bir alana yayılan arazi, güneş yönlenmesini desteklediğinde dolayı Bauhaus’çu yapı yöntemi için elverişli bir ortam sağlıyordu. Her katılımcı 1.000 metrekarelik bir parselde, toplam 14 parsel üzerinde çalışma gerçekleştirdi. Arazi gezisini, araziyi birlikte ele almanın yöntemlerinin tartışıldığı bir toplantı ve eskiz çalışmaları izledi.

Bauhaus Atölyesi'nde katılımcılar parsellerdeki konut tasarımlarının nasıl birlikte bir yerleşke, bir “güneş kenti” oluşturabileceği konusunda fikir geliştirilmeye çalıştı. Sonraki günlerde katılımcılar tasarımlarının isimlerini ve plan şemalarını kesinleştirdiler. Detaylara ilişkin olarak Avustralya’li mimar Glenn Murcutt’un güney yarımkürede geliştirildiği güneş kontrol sistemleri ve güneş kırıcılar incelendi ve maket çalışmaları geliştirildi.

Atölyenin son günündeki değerlendirme toplantısı, projenin verilerini sağlayan ve atölye başından beri proje kurgusuna ortak olan mimar Boran Ekinci ve 6 yıldır bürosunu Bodrum’a taşımış bulunan deneyimli mimar Murat Artu’nun katılımıyla yapıldı. Katılımcıların da jüriye katılmaları istenerek, öncelikle arkadaşlarının projelerini nasıl anlattıkları soruldu ve projeler hep birlikte tartışıldı.

(*)   Bodrum Tasarım Köyü; GEKA, Koleksiyon, Garanti Bankası, Arçelik, VitrA, Borusan Otomotiv, Çağdaş Holding, Häfele, İstikbal ve Öztiryakiler’in donanımsal desteklerini alarak kurulmuştur.