BİR/LİK:EYLEM

İstanbul Bilgi Üniversitesi Endütriyel Tasarım Bölümü 2021 yılı mezuniyet projelerinin başlığı unit:act – bir/lik:eylem. Ve kapsam kendi ifadeleriyle ‘pandemide bir/lik eylemleri üzerine…’

Pandemi pek çok alanı olduğu gibi, öğretim hayatını da çok belirgin bir şekilde etkiledi. Tasarım ve mimarlık gibi atölyelerde, stüdyolarda, sahada, sokakta yapılan araştırmalara ve çalışmalara dayalı alanlar için bir hayli zorlayıcı bir süreç oldu. Ve imkânı olan öğrencilerin bazıları için evler stüdyolara, atölyelere dönüştü. Bir taraftan da bu zorlayıcı sürecin nesnelerle, mekânlarla ilişkimiz, alternatif malzemeler, üretim biçimleri ve farklı çalışma yöntemleri adına da düşündürücü olduğunu ve belki bazıları için yeni kapılar açtığını söylemek de yanlış olmaz.

Bir/lik:Eylem Bitirme Sergisi ‘benzer sınırlamalar içinde ancak farklı şartlarda ve farklı vizyonlarla bir bütün olma çabası’ olarak konumlanıyor ve ‘pandeminin bir sonucu olarak, sürekli değişen, belirsiz durumların yarattığı etkinin ve dijitalleşmenin getirdiği sanallık ve gerçeklik katmanlarının üst üste binmesinin, farklı düşünme biçimlerine, tasarlama ve iletişim yöntemlerine yol açmasından’ hareket ediyor.  Çevrimiçi olarak sunulan sergide yer alan ürün ve servis tasarımları öğrencilerin projelerini bu ortak zeminde buluşturuyor. Öğrencilerin projeleri geçmiş yıllarda olduğu gibi, tasarımın çeşitli alanlarında çalışmalarını yürüten pek çok ismin ‘mentor’ olarak yer aldığı sürecin sonucu olarak ortaya çıkmış durumda.

Projeler arasında çevrecilik, dönüşüm, sürdürülebilirlik gibi yaklaşımlar elbette önemli temalar arasında yer almış. Örneğin Alber Erdoğmuş’un Kah ve Topla projesi bir ileri dönüşüm önerisinden oluşuyor. ‘Zincir olmayan kafeler ile anlas¸ma yapılarak bas¸layan’ projede amac¸ ‘artık kahve posalarının ileri do¨nu¨s¸tu¨ru¨lu¨p c¸o¨p olmasını engelleyerek kahve bardagˆı altlıgˆı, ku¨llu¨k ve kaktu¨s saksısı gibi minik u¨ru¨nlere do¨nu¨s¸erek hayatlarına devam etmesi’. Projelerde yine nesnelerin sürdürülebilirliği için önemli bir konu olan çok amaçlı ve ortak kullanım da ele alınan meselelerden biri.  ‘Kullanıcının mobilyayı farklı kullanım senaryolarına uyacak şekilde dönüştürebilmesini sağlayan ve alet kullanmadan inşa edilebilen’ Al-Kur (Yağmur Kömürcü), ‘kedi ve insanın ortak kullanımı için tasarlanmış bir mobilya grubu’ olan Aile (Melike Akın) ve günümüzde küçük evlerde akılcı bir alan kullanımı sunmak üzere geliştirilen, ‘çamaşır askılığı, ütü masası ve paravanı içinde bulunduran bir çamaşır istasyonu’ olan Ping Feng (Buket Açıkgöz) bu projelere örnek olarak sayılabilir.

Projeler arasında çocuklar için geliştirilen ürün tasarımları da var. Örneğin Bekircan Akat’ın C. I. E. (Create, Inspire, Enjoy) projesi, ‘4-8 yaş arası çocukların karıştırma, çırpma ve sıkma gibi mutfak aktivitelerini yapabileceği, onlara ölçme kavramını öğreten ve yemek becerilerinin kazanmasına yardımcı olan bir ürün kiti’ ve temelinde ‘çocuklar için mevcut pişirme setlerinin çoğunun, çocukların nasıl düşündüklerini ve nasıl çalıştıklarını dikkate almadığı’ düşüncesi var. İzim Özaytaç’ın projesi ise, ‘4 – 7 yaş arası çocukların eğlenebilecekleri, hayal güçlerini serbest bırakabilecekleri, fiziksel sınırlarını zorlayacakları oyun ekipmanları’ndan oluşuyor ve motor, sosyal becerilerin yanı sıra, paylaşma, ekip çalışması, bağımsız hareket etme gibi konulara odaklanıyor.

Ve elbette pandeminin doğurduğu ihtiyaçlar için geliştirilen öneriler de projeler arasında yerini bulmuş. Sena Kalyoncuoğlu’nun WorkStop projesi buna bir örnek. WorkStop, evinde çalışma alanı yaratamayan ve ortak çalışma alanlarına da gitmeyi tercih etmeyenler için hibrit ve modüler bir öneri sunuyor. Projede sunulan modüller, açık alanlara, ofislerin bahçe veya teraslarına temel atma gereği olmadan kurulabilecek ve birden fazla kişinin çalışmasına imkan vermek üzere çeşitli boyutlarda kurgulanabilecek şekilde tasarlanmış çalışma mekânları sunuyor.