MİMARLIKTA TAŞ MALZEME

Tarih boyunca birçok farklı kullanım şekliyle karşımıza çıkan taş, insanlıkla bütünleşmiş bir malzeme. Geçmişten günümüze çevresiyle sürekli bir ilişki içerisinde olan insanoğlu, çevresindeki taş malzemeyi yaşam kalitesini arttırmak için devamlı işledi ve dönüştürdü. Dayanıklı ve kalıcı yapısıyla insanlık tarihinde önemli yer tutan taş, hemen her coğrafyada bulunması sebebiyle insanlık tarihinde önemli bir yer tutuyor.

Bağlanma maddesi olmadan inşa edilebilen taş yapılar kasten bir müdahale olmadığı sürece çok uzun yıllar boyunca ayakta kalabiliyorlar. Taş malzemesi yapılarda strüktür sağlamak, dış ve iç cepheler oluşturmak, döşeme, tavan ve süslemede kullanılmak gibi farklı görevler üstleniyor. Günümüzde teknolojinin gelişmesi taşın kullanım senaryolarını fazlasıyla arttırdı. Yapının bulunduğu yere, işlevine, boyutuna, konseptine ve kullanım senaryosuna göre, çeşitli bölümlerinde farklı cinslerde taştan yapılmış olan mimari elemanlar kullanılıyor. Taş malzemenin nasıl kullanıldığı, kendi içerisinde veya diğer malzemelerle nasıl bir araya geldiği gibi detaylar tasarım dilini oluşturarak ve yapının mimari karakterini belirliyorlar.

İyi bir yalıtım sağlaması, dayanıklılığı, sürdürülebilirliği ve estetik fonksiyonları sebebiyle kullanımı artan taş malzemesinin mimari bir yapıda kullanım amacını dört başlık altında toplanabilir. Bunlar; taşıyıcı olarak, kaplama elemanı olarak, süsleme elemanı olarak ve agrega olarak sıralanabilir. Taş mimari yapı elemanlarına örnek vermek gerekirse bunlara; temeller, duvarlar, döşemeler, merdivenler, söveler, lentolar, denizlikler, eşikler, sütunlar, kemerler örnek olarak verilebilir.

Birkaç proje eşliğinde taş malzemenin mimaride kullanımını inceleyelim.

Barbaros Evi

2015 yılında Urla’da inşa edilen Barbaros Evi Onurcan Çakır tarafından tasarlandı.Yapı betonarme strüktür ile köy taşının bir arada kullanımı ile oluşturulmuş. Beton ve taş, yüksek yüzey yoğunluklarına sahip malzemeler olduğundan ses geçirimsizliği açısından tasarımcılar tarafından tercih edilmiş. Binanın tüm dış duvarları, köyün ustaları tarafından köyün taşı ile inşa edilmiş.

.  

Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi

2015 yılında Altındağ Ankara’da inşa edilen Müze Ayşen Savaş, Can Aker ve Onur Yüncü tarafından tasarlandı. Yapıda eski ve yeni arasında yer alan kesin çizgi Ankara'ya özgü malzemelerle vurgulanmış. Doğal Ankara taşı ve brüt betonarme yüzeyler bu gerilimli çizginin okunmasına birer araç oluşturmuşlar.

Yula Evi

1990 yılında Bodrum’da inşa edilen Yula Evi Ersen Gürsel ve Haluk Erar tarafından tasarlandı. Dikdörtgen prizma biçimindeki yapı, tasarımcılar tarafından tipik Bodrum evinin çağdaş bir yorumu olarak düşünülmüş. İnşaat Kızılağaç Köyü'nün taş ustası Mehmet Kandiş tarafından, yöredeki ocaklardan temin edilen kaba kayrak taşı gerçekleştirilmiş. Yığma yapının çatı döşemesi kabaca yontulmuş kavak ağacı, üstü dökme beton, ara döşemeler ahşap kirişleme üzerine tahta kaplamadan tasarlanmış.

.    

Kaan Çorbacı