AĞA HAN MİMARLIK ÖDÜLLÜ KONUTLAR

Bu yazımızda Türkiye’de tasarlanıp inşa edilen ve Ağa Han Mimarlık ödülüne layık görülen konut yapılarını inceleyeceğiz.

Öncelikle biraz Ağa Han Mimarlık Ödülü’nden  bahsedelim. 1977 yılından beri her üç yılda bir, İslam kültürünü başarıyla yorumlayan çağdaş tasarım, sosyal konut, toplumsal gelişim, restorasyon, yeniden kullanım ve bölgesel koruma projelerini kapsayan mimarlık ürünleri Ağa Han Geliştirme Ağı tarafından Ağa Han Mimarlık Ödülleri ile ödüllendirmektedir. 1977’den beri 8 dönem geçiren mimarlık ödülleri, dünyanın farklı bölgelerinde bulunan 7.000’den fazla yapı projesini içeren bir belgeliğe sahiptir.

Türkiye’de Ertegün Evi’ne 1978-1980, Nail Çakırhan Evi’ne 1981-1983, Sedat Gürel Evi’ne 1987-1989 ve B2 Evi’ne 2002-2004 yılları arasında Ağa Han Mimarlık Ödülleri verildi.

Bu konut projelerini kronolojik sıralarına göre daha yakından inceleyelim.

Ertegün Evi

Turgut Cansever'in iki kanatlı tarihi Salih Efendi Konağı'nı koruyarak, tasarladığı konut projesi 1973 yılında Muğla Bodrum’da inşa edildi. Bodrum, antik adıyla Halikarnas; güzel bir limana, olağan üstü bir kaleye ve Ertegün Evi’nin de aralarında olduğu geleneksel Türk evlerine sahip bir şehir. Ertegün Evi, orjinal halinde, tek bir kapıyla birleştirilen iki yapıdan oluşmakta. Ev 1973 senesinde, eski strüktürden tamamen bağımsız bir ekle, yazlık konuta dönüştürüldü. Eski yapı taştan inşa edilmiş ve dar pencereli iken yeni yapılan ekte yuvarlak beton kolonlar, ahşap bölücü duvarlar, kapılar ve yaşam alanına ışık ve hava sağlayan, meşe ağacından yapılmış ayarlanabilir panjurlar kullanıldı. Eski bina ile yeni bina arasında, iç mekanlarda, serbest bir akış elde edildi.

Nail Çakırhan Evi

Nail Çakırhan'ın kendisi ve eşi için tasarladığı yapı 1971 yılında Muğla Akyaka’da inşa edildi. Mimarlık eğitimi almamış olan Nail Çakırhan'ın ilk mesleği gazetecilik ve şairlikti. Nail Çakırhan'ın yapılara olan ilgisi 40'lı yaşlarında, arkeolog olan eşi Halet Çakırhan'a arazi çalışmalarından eşlik ettiği sırada başladı. Yaklaşık on yıl yapı projelerinde denetçilik yapan Çakırhan; annesinin eski, yerel yöntemlerle yapılmış evini o yörede çalışan iki marangoz ustasının yardımıyla restore etti. Bu vesileyle gerekli el sanatını öğrenen Çakırhan kendi evini yapmaya koyuldu.

Sedat Gürel Evi

Sedat Gürel’in kendisi ve ailesi için tasarladığı bu konut kompleksi 1971 yılında Çanakkale’de inşa edildi. Ev sahile doğru inen kayalık bir alanın tepesi boyunca uzanıyor. Yola paralel taş sınır duvarını kucaklayan; çam, zeytin ve meşe ağaçları arasında düzenlenmiş yapılar topluluğu evi oluşturuyor. Yapılar tek katlı, alçı ve beyaz badanalı, ahşap tavanlı ve kil kiremit çatılı. Birimlerden ikisi oturma (mutfaklı), dördü ise uyku için (banyolu). Yedinci yapı ise park yerine bitişik ortak bir hizmet birimi. Orijinal bitki korundu ve patikalar plaj çakıllarıyla kaplandı. Jüri, bu konutu doğa ve hümanizmin ilk sırada yer aldığı bir sanat eseri olarak yorumladı.

B2 Evi

Mimarlar ve Han Tümertekin ofisinin tasarladığı B2 Evi, 2001 yılında Çanakkale’de inşa edildi. Evin sahipleri hem inşaat maliyetlerini kontrol altında tutmak için hem de çok fazla bakım gerektirmeyecek pratik bir yapı olması için evin ölçeğine kısıtlamalar getirmişlerdir. O nedenle program basittir: Zemin kat, büyük bir oturma odasının hakimiyetindedir, üst katta ise yatak odaları vardır. İki kat arasında bağlantı ahşap ve çelikten yapılmış bir merdivenle sağlanıyor. Ana mekanların yalınlığı ve doğayla içiçe olabilmeleri, yarı-açık mekanlarla sağlanmış. Bu mekanlar içinde banyo, küçük bir mutfak, çamaşırlık ve deponun bulunduğu bir çekirdeğin 1.2 m derinliğindeki duvarı tarafından oluşturulmuştur. Evin bütün dış mekanları, evin birer parçası.

Tüm Fotoğraflar: https://www.akdn.org/

Kaan Çorbacı