SEYYAR OYUN PARKLARI

Yaşadığımız yerlerde maddi karşılık beklemeksizin girdiğimiz, dolaştığımız açık veya kapalı yerler, yani kamusal alanlar şehrin tüm vatandaşları için yeni karşılaşma ve buluşma anları yaratır. Özellikle de çocuklar için ev, kreş, okul gibi kamu yapıları dışındaki açık alanlar çocukların kendi yaşam sınırları içinde karşılaşamayacakları kültür ve yaştaki insanlarla bir araya gelmelerini sağlar.

İstanbul ölçeğine baktığımızda bırakın çocuğu, şehirde yaşayan tüm canlılar için kamusal alanda yapılabilecek aktiviteler sınırlıdır (tüm canlıların altını çizelim çünkü kediler bile bir parça toprağın hasretindeler -meşhur titizliklerini bile gerçekleştiremedikleri biçare anlara tanık olmayanımız yoktur). Bu aktiviteler de çoğu zaman ya devletin veya belediyenin hizmet götürebildiği ya da ebeveynin cüzdanının yettiği kadardır. Bank konulmuş bir parksa biraz oturup soluklanabileceğiniz, bisiklet konulmuş bir meydansa en yakın bozuk satıha kadar sürebileceğiniz, on beş yıldır görmelere-doyamadığımız plastik kaydıraklar konulmuşsa çocuklarla oyun oynayabileceğiniz kamusal alanlara dönüşür. Fakat aslında kamusal donatı ve malzeme çeşitliliği kadar kamusal alan aktivitelerine de aynı derece önemli ve gereklidir.

Çocukların sağlıklı ruhsal, zihinsel ve bedensel gelişimleri için her türlü oyun ve oyun aktivitesine ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyacı karşılamak için birtakım maddi veya fiziksel hizmetler çocuklara kamusal alanın etkin bir şekilde programlanmasıyla ulaştırılabilir. Kamusal alanın programlanması yalnızca çocukların sağlıklı gelişimine katkı sağlamakla kalmaz mahallenin refahını artıran, yaşayanların mutluluğunu gözeten bir hizmete dönüşür. Çocuklara farklı oyun imkânlarını özellikle dış mekânlarda sunmak adına farklı oyun kurguları yapılabilir. Herkesin kullanımına açık alanlarda belediyenin, özel mülkiyet sınırları içinde ise o sınırları kullananların izniyle, açık alan aktiviteleri son derece zahmetsiz bir şekilde organize edilebilir. Seyyar oyun parkları bu tür aktiviteler için hızlı ve kolay çözüm bir yolu sunar. Malzemelerin kolay taşınabilirliği ve etkinlik sonrasında birçok malzemenin artık kullanılamayacak hâle gelmesiyle depolama sorunun az olması gibi etkenler seyyar oyun parklarının açık alanlarda çocuklara daha çeşitli oyun imkânlarının sunulmasını sağlar.

Seyyar oyun parkları Türkiye’de henüz yaygın bir uygulama olmamasına rağmen malzemeleri tanıdıktır. Çocukluğu 1960-1990’larda geçmiş bir jenerasyon için sıkılma-alternatifi olarak yaratıcı oyun çözümleri bulmak, anneanneye/babaanneye bırakıldığında tahta kaşıklara giydirilen “kravat ve elbiselerle” insan figürleri yaratmak, eski çarşaflardan salon ortasında çadırlar kurmak oldukça yaygın bir alışkanlıktı. Sokakta veya evin bahçesinde oynamak -eve hava kararmadan dönmek- oyunun ev sınırlarını aşarak açık havada gerçekleşen bir başka türüydü. Arabaların az geçtiği bir sokakta yollara seksek çizmek, terk edilmiş bir inşaat alanının kumlarında debelenmek veya külüstür bir arabanın ideal saklanma alanına dönüşmesi ise tanıdık hikâyeler arasındaydı.

Nitekim devir değişince oyun kültürü de, üretme ve tüketme kültürümüz de aynı oranda değişti. Elimizde artık başka imkânlar var, güzel. Fakat büyük resimde görmemiz gereken bir şey var: Şu an sokakların bizim olmaması. İnşaat, kullanılmayan saatlerde benimdi. Sokak, araba geçmeyen saatlerde benimdi. Otoparkta arabanın park etmediği her bir metrekare  benimdi.  Yani aslında, işgallerin ilklerindendiler ve en masumlarıydılar. Şimdi hem kendi tercihlerimizden dolayı hem de tercih ettirilme zorunluluklarından dolayı, gündelik hayatımız bize sunulanı-kabul-etmemenin ötesine geçemiyor. Fakat büyüdüğümüz şartların daha iyisini sunmak bir kenara, aynı şartları dahi sağlayamadığımız bir jenerasyon için kıpırdanmamız gerekliliğini küçük çığlıklar halinde duyurmak isterim sizlere. Bir sosyal hareket olarak, bir masum direniş örneği olarak şehrin her köşesinde çocuklara farklı deneyim imkânları sunacak seyyar oyun parkları kurmak için hiçbir şey beklemeye gerek yok!

Ege Sevinçli

4 Kasım 2021