THAMES BARİYERİ

22-23 Nisan tarihinde ABD Başkanı Biden’ın ev sahipliğinde çevrimiçi olarak düzenlenen İklim Zirvesi, 51 ülkenin temsilcilerinin katılımıyla gerçekleşti ve aciliyet içeren çevresel pek çok meselenin altı bir kez daha çizildi. Ülkelerden bazıları 2030 hedeflerini yenileyerek zirveyi tamamladılar.

İklim krizi ve kriz kaynaklı çevre sorunları çeşitli odak alanları ve farklı başlıklar altında ele alınıyor. Elbette bu başlıkların ve odak alanlarının her biri birbiriyle bağlantılı ve her sorun bir diğerinin tetikleyicisi. Tıpkı yer kürenin 1,5 derece ısınmasının yol açtığı onlarca, yüzlerce mesele gibi. Su bu bağlamdaki ana başlıklardan biri. Su kıtlığı meselenin bir tarafıyken, bir tarafı da kentleri etkisi altına alan ve artan sel felaketleri ve yükselen su seviyeleri… Tıpkı Venedik’in geçtiğimiz yıl sular altında kalması gibi…

Bu sorunlara yönelik akılcı ve yenilikçi çözüm önerileri üzerine çalışılırken, akla geçmişte geliştirilen sistemler geliyor. Elbette bu sistemler kentlerin bugünkü şartlarını ve beklenenin ötesinde artış gösteren kalabalık nüfusu dikkate alarak yapılmamış olmasa da, yapıldıkları dönem için anlamlı girişimler olarak değerlendirilebilir. Ve geliştirildikleri takdirde yakın gelecek için çözüme yönelik hali hazırda var olan sistemler olarak da görülebilir. Bunlardan biri, Londra’daki Thames Bariyeri (Thames Barrier).

520 metre genişliğindeki Thames Bariyeri, Londra’yı fırtınalardan kaynaklanan dalgalanmalardan ve yağışların yarattığı taşkınlardan, sellerden korumak için Thames Nehri üzerinde inşa edilmiş bir kontrol sistemi. Thames Bariyeri, Hollanda’daki Oosterscheldekering Barrier’den sonra dünyanın en büyük sel önleme sistemi. 8 yıllık inşanın ardından 1982’de işler duruma gelen ve bugünün parasıyla 1.6 milyar pounda mal olan bariyer günümüzde 125 kilometrekarelik bir alanı koruyor, ki bu içinde Houses of Parliament, O2 Arena, Tower Bridge, Whitechapel gibi yapıların olduğu, kentin altyapı hizmetlerinin ve metro ağının çok geniş bir bölümünü kapsayan, 200 milyar pound değerinde gayrımenkulün bulunduğu ve her şeyden önemlisi yaklaşık 1,5 milyon insanın yaşadığı bir alan. Bariyerin inşa edilme kararı, 1953 yılında gerçekleşen ve 307 kişinin ölümüyle sonuçlanan sel felaketine kadar gidiyor. Daha önce sel karşısında kenti korumak için güçlü ve yüksek nehir duvarlarının ve setlerin inşası söz konusuyken, bu felaket sonucu yeni yöntemler düşünülmeye başlanmış.

Bariyer, 20 metre yüksekliğinde hareketli 10 ayrı çelik kapıdan oluşuyor ve tamamı nehir boyunca 520 metreye uzanıyor. Her bir kapı yaklaşık 3.700 ton ağırlığında ve 9.000 ton su yüküne dayanabilecek şekilde tasarlanmış. Bariyer kapandığında, nehrin üst tarafını denizden izole eden çelik bir duvar oluşuyor ve böylece suyun yukarıdan kente doğru akması durdurulmuş oluyor. Kapılar birbirinden bağımsız halde 10 dakikada kapanabiliyor ancak bütün bariyerin tamamen kapanması yaklaşık 1,5 saat sürüyor. Bariyer ancak yukarısındaki su seviyesi, altındaki ile eşitlendiğinde yeniden açılıyor. Kullanımda olmadığında ise, kapılar nehrin yatağındaki beton kirişlerde duruyor ve böylece nehir trafiği normal seyrinde devam edebiliyor. Bariyerin yıllık bakım maliyeti 6 milyon poundu buluyor.

Bariyer çalışmaya başladığı 1982 yılından bu yana 174 kere kapatılmış ve bunların 87’si gelgit kaynaklı sellere karşı koruma sağlarken, 87’si nehir taşkınlarını hafifletme işlevi görmüş.

Bariyerin 2030’a kadar görüleceği tahmin edilen çok büyük bir selden Londra’yı koruması beklenirken, bir taraftan da iklim krizi ve deniz seviyelerindeki artış, kentteki sel felaketi riskini gittikçe artırıyor. Bu nedenle de Thames Bariyeri’nin geliştirilmesi önemli bir konu olarak uzmanların önünde duruyor. 2002 yılında ortaya çıkan Thames Estuary 2100 bunu amaçla yaratılan projelerden biri. Projenin hedefi Londra ve Thames için 2100’e kadar geçerli bir stratejik sel riski yönetim planı hazırlanması.

Thames Bariyeri elbette Londra’yı sel felaketlerine karşı korumak üzere tasarlanmış yegâne yapı değil. Kente daha küçük ölçekli bariyer ve nehir kapıları mevcut. Zaten önemli olan da geçen yüzyıldan kalan bu ve benzeri yapıların olası gelecek senaryoları bağlamında birer çözüm olarak işler halde olması için gerekli geliştirmelerin yapılabilmesi.