NESLİ TÜKENEN RENKLER

Yaşamını Kaliforniya’nın Ventura adlı kasabasında sürdüren sanatçı ve dokumacı Porfirio Gutiérrez, Meksika’nın Oaxaca eyaletinin Teotitlán del Valle adlı köyündeki Zapoteklere mensup atalarının anısını, doğadan elde ettiği renkler aracılığıyla yaşatmayı hedefliyor. Köy halkının "El Maestro" lakabını taktığı Gutiérrez, topladığı bitki ve böcekleri doğal boyalara çevirerek atalarının doğayla uyum içindeki yaşamını çalışmalarına yansıtıyor.

18 yaşında köyünden ayrılıp ABD’ye taşınan sanatçı, "sessiz dönem" olarak adlandırdığı on yıl boyunca Zapoteklerin dilini konuşmadığını, yiyeceklerini yemediğini belirtiyor. On yılın ardından köye döndüğünde ise atalarının değerlerini gelecek nesillere aktarmaya karar veriyor. Zapoteklerin bilgilerini modern tekstil uygulamalarıyla birleştiriyor, geleneksel dokuma dilini yeniden yorumlarken sembolleri ve formları tersyüz ediyor. Böylelikle tasarımlarını, kentlerde ve kentsel çevrelerde gördüğü parçalı yapılarla, mimari mekânlarla ve hareketlerle iç içe geçiriyor.

Günümüzde tekstil ürünlerinde kullanılan sentetik boyalara kıyasla doğal renklerin çok daha canlı, zengin ve dolu göründüğünü söylemek mümkün. Nitekim kurutulmuş bitki ve böceklerden elde edilen bu renklerin en rahat gözlemlenebileceği örneklerden biri, koşinil (cochineal) adı verilen, kaktüslerde asalak olarak yaşamını sürdüren böcek türü. Gutiérrez, kırmızının özel bir tonunu yakalamak üzere kullanılan koşinilleri Ventura’daki stüdyosunda bizzat yetiştiriyor. Kaktüslerin yapraklarında parazit gibi büyüyen koşiniller, kaktüslerin suyunu tükettikçe karminik asit üretiyor. Bu da kurutulduklarında kırmızı renginin temelini oluşturan yumuşacık, toz kıvamında bir yapı almalarını sağlıyor.

Doğayla kurduğumuz ilişkiyi geliştirmemizin elzem olduğunu her geçen gün daha da net bir şekilde görüyorken "Oaxaca’dan geldim, şu an da Çumaşların topraklarında yaşama şansına sahibim. Bitkilerin ve onların yetiştiği toprakların önderliğinde yaşamımı sürdürüyorum," diyen Gutiérrez’in nesli tükenen renkleri ve boyama tekniklerini koruma ve geliştirme çabasının, yalnızca renklerle ilgilenen tasarım profesyonelleri değil kendine sürdürülebilir bir yaşam kurmayı hedefleyen herkes için ilham verici olduğunu söyleyebiliriz.

- Can Koçak

Kaynak: BBC