ÜÇÜNCÜ MEKAN

Kemerburgaz Kent Ormanı’nın içinde yer alan Üçüncü Mekan, tasarım atölyeleri, sokak pazarları, spor etkinlikleri, müzik performansları gibi çeşitli etkinliklerin gerçekleşmesi ve kendini ormana atan kentlilerle buluşması için tasarlanmış bir alan. Nasıl bir ihtiyaç ve istekten yola çıkıldığını, tasarım yaklaşımını ve diğer keyifli detayları, projeyi gerçekleştirenden biri olan mimar Zeynep Tümertekin ile konuştuk.

Üçüncü Mekan projesinin ortaya çıkışından ve gelişiminden bahseder misin? Nasıl bir ihtiyaçtan veya istekten yola çıkıldı? 

Üçüncü Mekan’ın ortaya çıkma motivasyonu İstanbul’un ihtiyacı olan donanımlı, çok yünlü ve tasarlanmış bir kamusal alan yaratmaktı. Projenin yerini bulabilmesi için yapılan araştırmalar sonucu Kemerburgaz Kent Ormanı’nın üçüncü kapısındaki 9000m2’lik alanın bu hayali gerçekleştirmek için uygun olduğuna karar verdik.  

Burayı -hem tasarlayanlardan, hem burada vakit geçiren biri olarak- nasıl tarif edersin? 

Üçüncü Mekan bitmiş bir proje değil, her gün gelişen ve büyüyen bir fikir, gündelik hayatımıza eklenen yeni bir rutin. Burayı kendimi iyi hissettiğim, sosyalleştiğim, keyifli müzik dinlediğim, şahane yemekler yediğim, alışveriş yaptığım, dinleyip dinlendiğim bir yer olarak tarif edebilirim.

Çok kendiliğinden ve bir o kadar da planlanmış bir hali var Üçüncü Mekan'ın. Tasarımda en çok neleri göz ettiniz?

Mimar Elif Çeçen ile Üçüncü Mekan’ı tasarlarken kullanıcılarına görünmez olan, ‘effortless-zahmetsiz’ bir alan inşa etmeyi hedefledik. Mümkün olduğunca farklı kotlardan perspektifler yaratmayı, mekandaki dolaşımı çeşitlendirerek eğelenceli hale getirmeyi amaçladık. Mevcut yapıları ve malzemeleri yeniden işlevlendirerek Üçüncü Mekan’ın ihtiyaçlarına göre planladık. Haftasonları pazar alanı olarak kullanılan meydan ve çevresi mevcut zemindeki küptaşların kotlama yapıldıktan sonra yeniden kullanılmasıyla şekillendi. Buradaki standlar mevcut inşaat iskelelerinin ölçülerine göre tasarlandı. Batıya yüzünü dönmüş, alanı ikiye bölen amfi, 50cmlik bir kot farkını kamufle ediyor ve etrafında iki alan yaratıyor. Bunlardan biri 10 metre çapında bir yuvarlaktan oluşan sahne, sırtını ormana yüzünü amfiye dönerek izleyicilere muhteşem bir manzara sunuyor. Bir diğeri ise çocuk oyun alanıyla ilişki kuran, önünde daha ufak ve kontrollü bir alan yaratan küçük meydan.

Mekanın / fiziksel yapının olası programlarla bir bütün halinde düşünüldüğü işler çoğalmaya başladı. Sen bu konuda ne düşünüyorsun? Burada bu şekilde bir bütünlükten bahsedebiliyorsak, bu nasıl kendini buluyor? 

İçerik, tasarımı direkt olarak etkileyen ciddi bir etken. Eğer bir mekanın yaşamasını ve gelişmesini amaçlıyorsak, tasarımının da programının da birbirini etkilemesi gerektiğine inanıyorum. Hayalimiz en küçük detayına kadar düşünülmüş, tasarım eğilimiyle içeriğinin birbirini desteklediği, yaratıcılığın, yeniliğin ve öğrenmenin önünü açan bir sistem kurmak. ‘Tasarım’ o kadar güçlü bir araç ki, bu sistemi Elif’le beraber kurgulamak beni çok heyecanlandırıyor. Beraber Üçüncü Mekan’ın ruhunu yaratmak ve bu ruhun her alanda kendini hissetirmesini sağlayacak kişilerle burayı geliştirmek istiyoruz. Peyzaj tasarımını bizimle beraber düşünen Gürsan Ergil, leziz mutfağımızı yöneten şef Kuzey Taran, kurumsal kimlğimizin tasarımcısı Talya Hakim, müziklerimizi kurgulayan Sezer Türksoy ve bize her konuda yardımcı olan Kıvılcım Ertürk’ten oluşan güzel bir ekibiz.

İstanbul için bir tür ‘nefes’ aralığı yaratan bir alanıni ormanın içinde Üçüncü Mekan. Bu nefes aralığında nasıl konumlanıyor ve katkı sağlıyor? Kullanılan malzemelerde bu ortamla bütünlük sağlaması için özellikle tercih ettiğiniz, kullandığınız neler oldu?

Üçüncü Mekan isminin hikayesi tam olarak bunu tanımlıyor. Üçüncül mekanlar, sosyolog Ray Oldenburg tarafından kullanılan bir mimari terim ve insanların ev ('birincil' yer) ile iş ('ikincil' yer) arasında zaman geçirdikleri yerleri ifade eder. Fikir alışverişinde bulunduğumuz, iyi vakit geçirdiğimiz ve ilişkiler kurduğumuz mekanlardır. Biz de bu teoriden yola çıkarak sosyal etkileşimi arttıracak bir meydan tasarladık. Bu meydanda daha önce de belirttiğimiz gibi mevcut malzemeleri yeniden işlevlendirmeye dikkat ettik. Doğanın içinde olduğumuzun bilincinde tasarımımızı detayandırdık.

Üçüncü Mekan henüz yeni… Ama nasıl gelişeceğine veya yaşayacağına dair nasıl bir öngörün var? 

Üçüncü Mekan sosyal bir sistem tasarımı diyebiliriz sanırım. İlk olarak Kemerburgaz Kent Ormanı’nın içinde birçok yönden ziyaretçilerini besleyecek, onlarla beraber gelişecek sonra belki farklı konumlarda da sizlerin karşısına çıkacak!